862 Dış Politikada yaşanan Gelişmeler Online Kazanım Testi

Lozan Antlaşması, I. Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan barış antlaşmaları içinde günümüzde geçerliliğini sürdüren tek antlaşmadır. 

Bu durumun yaşanmasında Türkiye’nin,

I. Ekonomik ve siyasi konularda yaptırımlara maruz kalması
II. Lozan Antlaşması ile haklarının önemli bir kısmını elde etmesi
III. Barışçı bir dış politika izlemesi

durumlarından hangileri etkili olmuştur?

Birinci Dünya Savaşı sonrasında uluslararası barışı ve güvenliği sağlamak için “Milletler Cemiyeti” adı ile bir cemiyet oluşturulmuştur. Türkiye de 1932 yılında bu cemiyete üye olmuştur.

Türkiye’nin bu cemiyete üye olması Atatürk’ün öncelikle aşağıdaki sözlerinden hangisi ile ilişkilendirilebilir?

Gazeteci Yusuf Ziya, bir yazısında, adını vermediği yabancı bir liseye ait gözlemlerini şöyle anlatıyor:
“... Lisenin edebiyat okutulan dokuzuncu sınıfında Türkçe çok zayıf. Okulun müdür odasında, sınıflarında kendi devlet adamlarının resimleri bulunmakta ama Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusuna ait bir hatıra yok. Sınıf duvarlarında bir Türkiye haritası yok fakat papaz resimleri var.”
Ayten Sezer
Atatürk Döneminde Yabancı Okullar, s. 50

Metindeki tespitlerden yola çıkarak yabancı okullar hakkında,

I. Milli menfaatlerimize uygun davranmamışlardır.
II. Laik bir eğitim sistemini benimsemişlerdir.
III. Milli kültürümüzün korunmasına katkı sağlamışlardır.

yargılarından hangisi ya da hangilerine ulaşılabilir?

İtalya’nın Habeşistan’a saldırması ve Orta Doğu üzerindeki emelleri bölge devletlerinin iş birliğini hızlandırdı. Türkiye’nin önderliğinde İran, Irak ve Afganistan arasında 8 Temmuz 1937 tarihinde Sadabat Paktı imzalandı.

Buna göre, bölge ülkeleri Sadabat Paktı’nı imzalayarak aşağıdakilerden hangilerine karşı olduklarını göstermişlerdir?

I. Yayılmacı politikalar
II. Dostluk ilişkilerini geliştirme
III. Sömürgeci zihniyet

Milletler Cemiyeti, Wilson İlkelerine dayalı olarak dünya barışını sağlamak amacıyla 1O Ocak 192O tarihinde kurulmuştur. Milletler Cemiyeti, İspanya’nın önerisi ve Yunanistan’ın  desteğiyle Türkiye’yi Milletler Cemiyeti üyeliğine davet etti. Türkiye, bu daveti kabul ederek 18 Temmuz 1932 tarihinde Milletler Cemiyetine üye olmuştur.

Türkiye, Milletler Cemiyetine üye olmakla,

I. Uluslararası barışa katkıda bulunma
II. Sınırlarını uluslararası alanda güvenceye kavuşturma
III. Uluslararası iş birliğini geliştirme

hedeflerinden hangilerine ulaşmak istemiştir?

Mustafa Kemal Atatürk’ün girişimleriyle Yunanistan ile yaşanan nüfus mübadelesi sorununun barışçı yollardan çözümü,

I. Türk - Yunan ilişkilerinin düzelmesi
II. İki ülke arasında gerilimin giderek artması
III. Balkan Antantı’nın kurulması

durumlarından hangisi ya da hangilerine ortam hazırlamıştır?

Türkiye, günün koşulları içerisinde bölgesel ve ulusal düzeyde karşılıklı yarar gözeten Sadabat Paktı ve Balkan Antantı gibi antlaşmalara öncülük yapmıştır.

Verilen bilgi Atatürk dönemi Türk dış politikasının temel ilkelerinden öncelikle hangisiyle ilişkilendirilebilir?

Milletler Cemiyeti, I. Dünya Savaşı’nın galipleri tarafından uluslararası sorunları barışçı yollarla çözmek amacıyla kurulmuştu. Ancak Milletler Cemiyeti zaman içinde daha çok İngiltere ve Fransa’nın çıkarlarını koruyan bir örgüte dönüştü. Milletler Cemiyeti, Türkiye’yi de bünyesine dahil etmek istemiş ancak ülkemiz 1932 yılına kadar cemiyete girmek istememiştir. 

Türkiye’nin bu düşüncesinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur?

“Bir Balkan birliğine lüzum var. Beni bırakınız, parti lideri olarak Balkanlarda bir geziye çıkayım. Balkan devlet adamlarıyla bir konuşayım ve kamuoyunu hazırlayayım. Bir Balkan birliği kurmalıyız. Dünyanın ufuklarında kara bulutlar görüyorum. Balkan birliği kurulabilirse bu bir Avrupa birliğine yol açar. Batı devletlerinin de er geç birleşmesine zorunluluk doğar…”
ATATÜRK

Atatürk, “Dünyanın ufuklarında kara bulutlar  görüyorum.” sözüyle daha çok aşağıdakilerden hangisine dikkat çekmek istemiştir?

Lozan Konferansı’ndan sonra Musul ile ilgili başlayan görüşmelerden sonuç alınamadı. Türkiye’nin bölgede halk oylaması yapılması isteğini İngiltere kabul etmedi. 

İngiltere’nin halk oylaması yapılmasına karşı çıkması aşağıdakilerden hangisine önem vermediğini kanıtlar?

Lord Curzon, Lozan Barış Antlaşması hakkında şu sözleri söylemiştir: ‘Şimdiye kadar barış antlaşmalarını biz dikte ettik, bu sefer ayakta duran, bir ordusu olan bir düşmanla, maalesef  bizde böyle bir ordu yok, masaya oturduk; bu
duyulmuş bir şey değildir.’

Lord Curzon’un bu sözünden yola çıkarak Atatürk dönemi Türk dış politikası,

I. Eşitlik
II. Dogmatik
III. Bağımsızlık

ilkelerinden hangileri ile ilişkilendirilebilir?

• Balkan Antantı
• Sadabat Paktı
• Montrö Boğazlar Sözleşmesi

Türk dış politikasındaki bu olayların ortak sonucu olarak hangisi gösterilebilir?

Lozan Antlaşması’nı takip eden yıllarda İtalya ve Almanya’nın yayılmacı politikalar izlemeye başlaması Boğazlar açısından bir tehdit oluşturuyordu. Türkiye bu durum karşısında Lozan Barış Antlaşması’nı imzalayan devletlere bir
nota vererek boğazların güvenliğine yönelik endişelerini giderecek yeni bir antlaşmanın yapılmasını istedi. Türkiye’nin talebiyle toplanan Montrö Konferansı’nda yeni bir boğazlar sözleşmesi imzalandı. Bu sözleşmeye göre; 

• Boğazlar Komisyonu kaldırıldı. Boğazların savunulması Türkiye’ye bırakıldı.
• Boğazlardan ticaret gemilerinin geçişi serbest oldu. Savaş gemilerine ise bazı sınırlamalar getirildi.

Bu bilgilere göre,

I. Egemenlik haklarımızı olumsuz etkileyen bir sorun çözülmüştür.
II. Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nde Misakımilli’ye uygun kararlar alınmıştır.
III. Dünyadaki gelişmeler boğazlar sorununun çözümünü kolaylaştırmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Lozan Konferansı’ndan sonra Türkiye ile İngiltere arasında gerçekleşen görüşmelerde de Musul sorununun çözümü konusunda sonuç alınamadı. Bu nedenle konu Milletler Cemiyetine taşındı. Dünya barışını sağlamak amacıyla kurulan bu cemiyet taraflı bir tutum sergileyerek İngiltere lehine karar verdi.

Verilen bilgiye göre, 

I. Türkiye, bu sorunu barışçıl yollarla çözmek istemiştir.
II. Musul sorunu Misakımilli’ye uygun olarak çözülmüştür.
III. Milletler Cemiyeti kuruluş amacına uygun hareket etmiştir.

yorumlarından hangisi ya da hangileri yapılabilir?

I. Dünya Savaşı sonunda imzalanan antlaşmalar içinde hâlen uygulanan sadece Lozan Barış Antlaşması’dır. Bunda Türkiye’nin “Yurtta sulh, cihanda sulh.” ilkesine sadık kalması ve Lozan Barış Antlaşması’nın hükümlerinin uygulanmasında da bu ilkeyi gözetmesinin rolü büyüktür. 

 Verilen bilgide, Lozan Barış Antlaşması ile Atatürk dönemi Türk dış politikasının hangi ilkesi ilişkilendirilmiştir?

 Türkiye, yayınladığı bir genelge ile yabancı okulların çalışma koşullarını yeniden düzenledi. 

Bu genelgeye göre;

• Türkçe, tarih ve coğrafya derslerinin Türk öğretmenler tarafından Türkçe okutulması,
• Bu okulların Türk müfettişler tarafından denetlenmesi kararlaştırılmıştır.

Türkiye bu genelge ile aşağıdakilerden hangisini amaçlamış olamaz?

• Yunanistan ile aramızda sorun olmuştur.
• Batı Trakya Türkleri hariç tutulmuştur.
• İstanbul Rumları hariç tutulmuştur.
• Sorun barışçıl yollarla çözülmüştür.

Hakkında bahsedilen gelişme aşağıdakilerden hangisidir?

 Osmanlı Devleti nakit para ihtiyacını karşılamak için 19. yüzyılda dış borçlanma yoluna gitti. Fransa, Osmanlı Devleti’nden en çok alacaklı olan devletti. Fransa ile Türkiye arasındaki en önemli sorunlardan birisi hiç şüphesiz kesin bir çözüme kavuşmayan Osmanlı borçları meselesi idi. 

Verilen bilgiye göre, Fransa ile Türkiye arasında hangi alandan kaynaklı sorun yaşanmıştır?

İngilizler Türkiye’yi, teşvik ettikleri Şeyh Sait isyanıyla uğraştırıp zengin petrol yataklarına sahip olan Musul’un Türkiye’nin eline geçmesine engel olmak istiyorlardı. Türk ordusu gücünün büyük bir bölümünü bu isyanın bastırılması için kullandı. Bu nedenle de Musul sorunu, İngilizlerin istedikleri şekilde sonuçlandı. 

Verilen bilgiye göre, aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Lozan Barış Antlaşması’na göre Osmanlı Devleti’nin borçları, Osmanlı topraklarında kurulan devletler arasında paylaştırılacaktı. Türkiye ödeme planına göre ilk ödemeyi zamanında yaptı. Ancak 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı, Türk ekonomisini olumsuz yönde etkiledi ve ödeme planında sorunlar yaşanmaya başlandı.

Verilen bilgiye göre, ödeme planında sorun yaşanmasında hangi alandaki gelişmeler etkili olmuştur?