Olumsuz Duygularını Kontrol Etmek İçin Çözümler Üretme
Olumsuz duygularını kontrol etmek için çözümler üretmek, duygu düzenleme becerisi geliştirmek için önemli bir adımdır. Duygu düzenleme becerisi, duygularınızı tanıma, kabul etme, ifade etme ve yönetme yeteneğidir. Olumsuz duygularınızla başa çıkmak için, aşağıdaki ipuçlarını deneyebilirsiniz:
- Olumsuz bir duygu yaşadığınızda ona odaklanın ve ismini koyun. Örneğin, “Şu anda kızgın hissediyorum” veya “Şu anda üzgün hissediyorum” gibi. Böylece duygularınızı fark eder ve kabullenirsiniz.
- Neden böyle hissettiğinizi tartışın. Duygularınızın kaynağını belirlemeye çalışın. Örneğin, “Bu durum beni kızdırıyor, çünkü adaletsiz olduğunu düşünüyorum” veya “Bu durum beni üzüyor, çünkü kayıp yaşadım” gibi. Böylece duygularınızı anlamaya çalışır ve ifade edersiniz.
- Bir durum hakkında düşünme şeklinizi değiştirin. Duygularınızı tetikleyen durumu farklı bir açıdan bakmaya çalışın. Örneğin, “Bu durum benim için bir fırsat olabilir” veya “Bu durum geçici ve üstesinden gelebilirim” gibi. Böylece duygularınızı olumlu yönde etkileyen düşünceler geliştirirsiniz.
- Tepki verme şeklinizi seçin. Duygularınızı kontrol altına almak için, olumlu duyguları pekiştirmek, olumsuz duyguları azaltmak veya değiştirmek için stratejiler geliştirin. Örneğin, kendinizi mutlu hissettiğinizde, bunu kutlamak, kendinize ödül vermek veya başkalarıyla paylaşmak olumlu duygularınızı artırabilir. Kendinizi üzgün, kızgın veya kaygılı hissettiğinizde, nefes egzersizleri yapmak, müzik dinlemek, spor yapmak veya meditasyon yapmak olumsuz duygularınızı hafifletebilir. Ayrıca, olumsuz duygularınızın kaynağını belirlemek ve bunu değiştirmek veya kabul etmek için çözüm yolları aramak da duygularınızı yönetmenize yardımcı olabilir.
Öfke ve diğer olumsuz duygular, insanın ruh sağlığını ve sosyal ilişkilerini bozan, huzur ve mutluluğunu engelleyen duygulardır. Bu duygularla başa çıkmak için, Hz. Muhammed’in (sav) söz ve davranışlarından örnekler almak, bize rehberlik edebilir. Hz. Muhammed (sav), öfke ve diğer olumsuz duyguları kontrol etmenin yollarını hem kendi hayatında hem de ashabına öğretmiştir. İşte bunlardan bazıları:
- Öfkelendiğinizde Allah’ı zikredin. Hz. Muhammed (sav), bir adamın kendisine “Bana nasihat et” dediğinde, “Öfkelenme” diye cevap vermiş ve bunu üç defa tekrarlamıştı. Ayrıca, öfkelendiğinizde “Eûzü billâhi mine’ş-şeytâni’r-racîm” demenizi tavsiye etmiştir.
- Öfkelendiğinizde sükûnetle oturun veya yatın. Hz. Muhammed (sav), bir adamın öfkeyle kalktığını görünce, “Ben bir söz biliyorum ki, onu söylese öfkesi gider. O da ‘Eûzü billâhi mine’ş-şeytâni’r-racîm’ demektir” buyurmuştur. Ayrıca, öfkelendiğinizde ayakta iseniz oturmanızı, oturuyorsanız yatmanızı öğütlemiştir.
- Öfkelendiğinizde affedin ve sabredin. Hz. Muhammed (sav), “Öfkelendiği zaman affeden kimseye Allah cennetini vaat etmiştir” buyurmuştur. Ayrıca, “Sabreden kimseye Allah sabrın mükâfatını verir” sözleriyle sabrın önemini vurgulamıştır.
- Öfke ve diğer olumsuz duyguları olumlu duygularla değiştirin. Hz. Muhammed (sav), “Mü’min, kin tutmaz, lanet etmez, hayâsız ve kaba davranmaz” buyurmuştur. Ayrıca, “Mü’min kardeşine tebessüm etmen sadakadır” sözleriyle tebessümün güzelliğini anlatmıştır.