811 Avrupa’daki Gelişmeler ve Osmanlı’ya Etkileri
Avrupa’da 20. Yüzyıl Başındaki Genel Durum
-
yüzyılın sonlarından 20. yüzyılın başlarına gelindiğinde Avrupa büyük bir değişim ve dönüşüm süreci yaşıyordu. Sanayi Devrimi’nin etkisiyle üretim hızla artmış, güçlü devletler daha fazla hammadde ve pazar bulma yarışına girmişti. Bu durum, sömürgecilik faaliyetlerini artırmış ve devletler arasında büyük bir rekabet ortamı oluşturmuştu.
Sanayi Devrimi’nin Sonuçları:
-
Yeni fabrikalar kuruldu, üretim artışı hızlandı.
-
Hammadde ve pazar ihtiyacı devletleri sömürge arayışına itti.
-
Avrupa’da güçlü sanayi devletleri ortaya çıktı (İngiltere, Almanya, Fransa vb.).
-
Sanayileşemeyen devletler ekonomik olarak geride kaldı.
Milliyetçilik Akımının Etkileri
1789 Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik düşüncesi, 20. yüzyılın başlarında Avrupa’da siyasi sınırları derinden etkiledi. İmparatorlukların içinde yaşayan farklı milletler, kendi ulus devletlerini kurmak için bağımsızlık hareketlerine girişti. Bu durum özellikle çok uluslu imparatorlukları zor durumda bıraktı.
Milliyetçiliğin Sonuçları:
-
Yeni ulus devletler ortaya çıktı.
-
Osmanlı, Avusturya-Macaristan ve Rusya gibi çok uluslu imparatorluklarda ayrılıkçı isyanlar başladı.
-
Balkanlar gibi etnik yapısı karışık bölgelerde büyük çatışmalar yaşandı.
Unutma!
Milliyetçilik akımı, Osmanlı Devleti gibi çok uluslu imparatorlukların parçalanma sürecini hızlandıran en önemli düşünce akımı olmuştur.
⚔️ Bloklaşma ve Silahlanma Yarışı
Sanayileşmenin hızlanması ve sömürge rekabeti, Avrupa’da devletler arasında büyük bir güç mücadelesine yol açtı. Devletler askeri ittifaklar kurarak birbirlerine karşı bloklaşmaya başladılar. Bu bloklaşma, I. Dünya Savaşı’nın en önemli nedenlerinden biri olacaktı.
Bloklaşma Örnekleri:
-
İtilaf Devletleri: İngiltere, Fransa, Rusya
-
İttifak Devletleri: Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya
Düşün – Tartış!
Sence devletler arasındaki ittifaklar barışı mı sağladı, yoksa savaş ortamını mı hızlandırdı? Neden?
️ Osmanlı Devleti Üzerindeki Etkiler
-
yüzyıl başındaki bu gelişmeler Osmanlı Devleti’ni hem iç hem de dış politikada derinden etkiledi. Artık dünya sanayi ve teknoloji gücüne sahip devletlerin dünyasıydı ve Osmanlı bu yarışta geri kalmıştı.
Siyasi Sonuçlar:
-
Osmanlı Devleti “Hasta Adam” olarak adlandırılmaya başlandı.
-
Avrupa devletleri arasında “Şark Meselesi” (Osmanlı topraklarının paylaşılması planı) önemli bir hedef haline geldi.
-
Osmanlı uluslararası alanda yalnızlaştı ve etkisini kaybetti.
Ekonomik Sonuçlar:
-
Kapitülasyonlar sayesinde Avrupalı devletler Osmanlı ekonomisini kontrol altına aldı.
-
Düyun-u Umumiye (Genel Borçlar İdaresi) aracılığıyla Osmanlı’nın gelirleri yabancıların denetimine geçti.
-
Sanayi devrimi Osmanlı’da yeterince etkili olamadı; ithalat arttı, yerli üretim geriledi.
Sosyal Sonuçlar:
-
Milliyetçilik akımı nedeniyle azınlık isyanları arttı.
-
Avrupa’daki fikir hareketleri Osmanlı aydınlarını etkiledi.
-
Osmanlı toplumunda yenilik arayışları hız kazandı.
Biliyor muydun?
19. yüzyılın sonunda İngiltere ve Fransa, Osmanlı topraklarının paylaşımıyla ilgili gizli planlar yapmış, 20. yüzyılda bu planlar I. Dünya Savaşı sonrası hayata geçirilmiştir.