Masal ve Destanlarımız II – 3. Ünite Ders Notu
3. Ünite Ders Notu: Yapma Destanlarımız
Kaynak: Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı (5-6-7-8. Sınıflar)
1. Yapma Destan Nedir?
-
Tanım: Yazarları bilinen, yazılı edebiyat ürünleri olan, milletin tarihindeki önemli savaş, kahramanlık ve toplumsal olayları işleyen edebî eserlerdir.
-
Özellikleri:
-
Yazarı bellidir.
-
Yakın dönem olaylarından doğar.
-
Konusu genellikle savaş, kahramanlık ve vatan savunmasıdır.
-
Milli duyguları pekiştirme amacı taşır.
-
2. Ünitedeki Destanlar
a) Üç Şehitler Destanı – (Fazıl Hüsnü Dağlarca)
-
Konu: İstiklal Savaşı’nda kahramanca savaşan askerler.
-
Özellikler:
-
Metris Tepe, Kanlı Sırt gibi mekânlar öne çıkar.
-
Vatan sevgisi, fedakârlık, şehitlik yüceltilir.
-
-
Mesaj: Vatan için canını veren askerlerin mücadelesi unutulmamalıdır.
-
Yazılıda çıkabilir: Destanın yazarı, Çanakkale-İnönü bağlantısı, verilen değerler.
b) Malazgirt Destanı – (Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu)
-
Konu: 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi ve Türklerin Anadolu’ya girişini sağlayan zafer.
-
Özellikler:
-
Süleyman Şah ve ordunun kahramanlıkları anlatılır.
-
Mehterin coşkusu, askerlerin Allah inancı vurgulanır.
-
-
Mesaj: Malazgirt zaferi, Türk milletinin Anadolu’daki varlığının temeli olmuştur.
-
Yazılıda çıkabilir: Malazgirt Destanı’nın yazarı, Kızılelma ve İslamî motifler.
c) Genç Osman Destanı – (Kul Mustafa)
-
Konu: IV. Murad döneminde Osmanlı ordusunda savaşan Genç Osman’ın kahramanlıkları.
-
Özellikler:
-
Bağdat Seferi sırasında düşmana karşı savaşır.
-
Cesareti, fedakârlığı ve şehitliğiyle destanlaşır.
-
-
Mesaj: Genç Osman, cesaretin ve fedakârlığın sembolüdür.
-
Yazılıda çıkabilir: Genç Osman’ın savaşta şehit oluşu, destanın yazarı.
3. Doğal Destan – Yapma Destan Karşılaştırması
| Özellik | Doğal Destan | Yapma Destan |
|---|---|---|
| Yazar | Anonim | Belli |
| Ortaya Çıkışı | Sözlü gelenekte doğar | Yazılı edebiyat ürünü |
| Dönem | Eski çağlarda | Yakın dönem |
| Konu | Göç, savaş, felaket, kahramanlık | Savaş, kahramanlık, milli mücadele |
| Amaç | Toplumsal hafızayı canlı tutma | Milli duyguları pekiştirme |
4. Ünitedeki Değerler
-
Vatanseverlik, dostluk, adalet, dürüstlük, saygı, yardımseverlik, sabır, öz denetim.
-
Destanlarda kahramanların vatan için fedakârlığı ve dayanışması ön plandadır.
5. Yazılıda Çıkabilecek Konular
-
Yapma destan tanımı ve özellikleri.
-
Üç Şehitler, Malazgirt ve Genç Osman destanlarının konusu, yazarı, mesajı.
-
Doğal destan – yapma destan farkları.
-
Yapma destanların milli kültüre katkısı.
-
Her destandan çıkarılabilecek değerler.
6. Genel Özet
-
Ünite’de yapma destanlar ele alınmıştır. Bu destanlar, Türk milletinin yakın tarihteki mücadelelerini ve kahramanlıklarını yazarları aracılığıyla kalıcı hâle getirmiştir. Amaç, milli bilinci canlı tutmak ve fedakârlık, vatanseverlik gibi değerleri gelecek nesillere aktarmaktır.