Masal ve Destanlarımız – 1. Ünite Ders Notu
1. Ünite: Masallarımız – Ders Notu
Bu ünitede öğrenciler masal türünü tanıyacak, masalların bölümlerini, özelliklerini ve verdikleri değerleri öğrenecekler. Ayrıca örnek masallar üzerinden kavramlar açıklanacak, tablolarla karşılaştırmalar yapılacak ve yazılıda çıkabilecek noktalar işaretlenecektir.
Masal Nedir?
Ders Kitabı 5-6-7-8. Sınıf Masa…
-
Tanım: Hayale dayanan, sözlü gelenekte kuşaktan kuşağa aktarılan, olağanüstü olay ve kahramanların anlatıldığı edebî türdür.
-
Özellikleri:
-
Yer ve zaman belirsizdir.
-
Olağanüstü olay ve varlıklar vardır (dev, peri, cadı, konuşan hayvanlar).
-
Eğitici ve öğretici yönü vardır.
-
Çoğunlukla tekerleme ile başlar ve biter.
-
Bölümleri: Döşeme (giriş), serim, düğüm, çözüm, dilek.
-
Yazılıda çıkabilir: Masalın tanımı, özellikleri, bölümleri.
Tekerleme Nedir?
Ders Kitabı 5-6-7-8. Sınıf Masa…
-
Tanım: Uyaklarla, ses oyunlarıyla ve çağrışımlarla oluşturulan, mantık dışı ifadelerle şaşırtıcı etki yaratan halk edebiyatı ürünüdür.
-
Türleri:
-
Masal tekerlemeleri
-
Oyun tekerlemeleri
-
Tören tekerlemeleri
-
Bağımsız tekerlemeler
-
Yazılıda çıkabilir: Tekerleme çeşitleri, masallarda neden kullanıldığı.
1. Ünite Masalları ve Temaları
| Masal Adı | Konusu | Verilen Değerler | Yazılıda Sorulabilecek Noktalar |
|---|---|---|---|
| Padişahın Kızları Masalı | Küçük kızın “seni tuz kadar seviyorum” sözü ve yanlış anlaşılma üzerine gelişen olaylar | Aile sevgisi, sabır, adalet, affedicilik | Tuzun sembolik anlamı, padişahın tavrı |
| Yürekdede ile Padişah | Yürekdede’nin misafirperverliği, padişahla karşılaşması, fakirlere yardım etmesi | Misafirperverlik, kanaatkârlık, yardımseverlik, tevazu | “Yalnız Allah’tan istemek” mesajı, padişahın gizlenerek halkı dinlemesi |
| Tasa Kuşu | Sülün Kız’ın sürekli kaygılanması, Tasa Kuşu’nun hayatına girmesi | Kanaatkârlık, olumlu düşünme, çalışkanlık | Tasa kuşunun sembolik anlamı, annenin öğütleri |
| Keloğlan ve Tarhana Tozu | Keloğlan’ın zekâsı ve çalışkanlığıyla engelleri aşması | Zekâ, çalışkanlık, dürüstlük | Keloğlan’ın Türk masallarındaki yeri |
| Akıllı Evlat | Ebeveynine yardım eden evladın fedakârlığı | Yardımseverlik, sevgi, sorumluluk | Evlat sevgisi ve aile bağları |
Masallarda Verilen Değerler (Ünite Boyunca)
Ders Kitabı 5-6-7-8. Sınıf Masa…
-
Dostluk
-
Saygı
-
Dürüstlük
-
Sevgi
-
Adalet
-
Yardımseverlik
-
Öz denetim
-
Sabır
Yazılıda çıkabilir: Masallarda hangi değerlerin işlendiği.
Karşılaştırma Tablosu: Masal – Destan
| Özellik | Masal | Destan |
|---|---|---|
| Yer ve Zaman | Belirsiz | Tarihî veya yarı tarihî |
| Kahramanlar | Olağanüstü varlıklar, sıradan insanlar | Kahramanlar, toplum önderleri |
| Konu | Olağanüstü olaylar, eğitici öğütler | Toplumsal olaylar, savaşlar, göçler |
| Başlangıç – Bitiş | Tekerlemelerle | Tarihî anlatılarla |
| Amaç | Eğlendirme, öğretme | Toplumsal hafıza, millî bilinç |
Yazılıda Çıkabilecek Yerler
-
Masal ve tekerlemenin tanımı, özellikleri, bölümleri.
-
“Padişahın Kızları Masalı”nda tuzun önemi.
-
“Yürekdede ile Padişah” masalında verilen mesaj.
-
Tasa Kuşu masalında kaygının sembolik anlamı.
-
Masallarda işlenen değerler (adalet, sabır, yardımseverlik vb.).
-
Masal ve destan farkları.
Örnek Soru Tipleri
-
Tanım: Masalın özelliklerinden üç tanesini yazınız.
-
Yorum: “Seni tuz kadar seviyorum” ifadesinin anlamını açıklayınız.
-
Çoktan Seçmeli:
-
Aşağıdakilerden hangisi masalın özelliklerinden biri değildir?
-
( ) Yer ve zaman belirsizdir.
-
( ) Olağanüstü kahramanlar bulunur.
-
( ) Tarihî olayları gerçekçi şekilde anlatır. ✅
-
( ) Eğitici mesajlar içerir.
-
-
Karşılaştırma: Masal ile destanı iki özellik açısından karşılaştırınız.
-
Değerler: Yürekdede’nin fakirlere altın dağıtması hangi değere örnektir?