Ahlak ve Yurttaşlık 6. Ünite Ders Notu

Yazar Sosyal Bilgiler Tarih Eyl 24, 2025

Ahlak ve Yurttaşlık 2

Etkin öğrenci kimdir?
- Okulun kurallarına uyan,
- Sorumluluklarını yerine getiren,
- Çalışkan, paylaşımcı, saygılı,
- Kendi fikrini özgürce ifade edebilen kişidir.
Okuldaki etkin rollerimiz:
- Derse zamanında girmek, ödevleri yapmak, sınıf araç gereçlerini düzenli kullanmak.
- Sosyal kulüp ve proje çalışmalarına katılmak (ör. çevre kulübü, spor kulübü).
- Okul meclisi seçimlerine katılmak, aday olmak.
- Arkadaşlarıyla yardımlaşmak ve paylaşmak.
Etkin öğrenci davranış örnekleri:
- Çöpünü sınıfta yere atmamak, okul eşyalarını korumak.
- Fikirlerini saygılı şekilde söylemek.
- Arkadaşına derslerde destek olmak.
Etkin öğrenci olmanın faydaları:
- Okulda huzur, düzen ve başarı artar.
- Demokrasi bilinci gelişir.
- Sorumluluk ve özgüven duygusu pekişir.
Örnek olay: Öğrencilerin fikirlerini okul meclisinde dile getirmesi ve okul kantininde daha sağlıklı yiyeceklerin satılmasını sağlaması.
Atasözü: “Taş yerinde ağırdır.” → Herkes bulunduğu yerde görevini yerine getirmelidir.

Deyimin anlamı: Büyük işlerde herkesin küçük de olsa katkısının değerli olduğunu anlatır.
Toplumsal yardımlaşma:
- İnsanın yalnız olmadığını hatırlatır.
- Dayanışma ruhunu geliştirir.
- Toplumun güçlü ve huzurlu olmasına katkı sağlar.
Bireysel katkı örnekleri:
- İhtiyaç sahibi arkadaşına defter kalem almak.
- Küçük harçlıklarla yardım kampanyasına katılmak.
- Gönüllü olarak yaşlılara yardım etmek.
Çorbada tuz olmanın önemi:
- Her bireyin emeği küçük de olsa birleştiğinde büyük işler başarılır.
- İnsan “benim katkım küçük” diye düşünmemelidir.
Örnek: Bir okulda öğrencilerin getirdiği küçük bağışlarla bir köy okuluna kitap gönderilmesi.
Atasözü: “Bir elin nesi var, iki elin sesi var.” → Dayanışmanın gücünü anlatır.
Hadis: “İnsanların en hayırlısı, insanlara faydalı olandır.” (Taberânî)

Tanımı: Devletin dışında, gönüllü bireylerin toplum yararına oluşturduğu kuruluşlardır.
Özellikleri:
- Kar amacı gütmezler.
- Gönüllülük esasına dayanır.
- İnsan hakları, çevre, sağlık, eğitim gibi alanlarda faaliyet gösterir.
Başlıca STK’lar:
- Kızılay: Afetlerde yardım, barınma, yiyecek ve kan bağışı çalışmaları.
- LÖSEV: Lösemili çocuklara sağlık, eğitim ve maddi destek.
- Yeşilay: Sigara, alkol ve teknoloji bağımlılığıyla mücadele.
- TEMA Vakfı: Erozyonla mücadele, ağaçlandırma, doğa koruma.
- AFAD (resmî ama STK’larla iş birliği yapar): Afetlerde yardım ve koordinasyon.
STK’ların topluma katkıları:
- İhtiyaç sahiplerine yardım ulaştırır.
- Çevreyi ve doğayı korur.
- Toplumda gönüllülük ve yardımlaşma kültürünü geliştirir.
Örnek: TEMA gönüllülerinin bir bölgede ağaç dikme kampanyası düzenlemesi.
Atasözü: “El el ile, değirmen yel ile.” → İş birliği olmadan başarı sağlanamaz.
Sonuç: STK’lar, toplumsal sorunların çözümünde devletin yanında önemli bir güçtür.

Vatandaşın görüşünü iletme yolları:
- Dilekçe hakkı: Vatandaşın devlet kurumlarına yazılı başvuruda bulunma hakkı (Anayasa ile güvence altındadır).
- Resmî kurumlara e-posta, mektup veya başvuru formları göndermek.
- TBMM Dilekçe Komisyonu’na başvurmak.
- Belediyelere öneri veya şikâyet dilekçesi yazmak.
Dilekçenin önemi:
- Vatandaş ile devlet arasında iletişim kurar.
- Sorunların çözülmesini sağlar.
- Hak arama kültürünü geliştirir.
Dilekçede bulunması gereken unsurlar:
- Konu, talep veya şikâyet açıkça belirtilmeli.
- Başvuran kişinin adı, soyadı, imzası ve adresi olmalı.
Örnek olay: Öğrencilerin okul bahçesinin düzenlenmesi için okul müdürlüğüne dilekçe yazması.
Atasözü: “Söz uçar, yazı kalır.” → Yazının kalıcılığını ve dilekçenin gücünü anlatır.
Hadis: “Hakkı söylemekten korkmayın.” → Vatandaşların hakkını aramasına işaret eder.