4. ÜNİTE: KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

---

1️⃣ İklim Nedir?

• İklim: Bir bölgede uzun yıllar boyunca gözlemlenen sıcaklık, yağış, nem, rüzgâr gibi hava olaylarının ortalamasıdır.

• İklim, insanların yaşam biçimini, tarımı, yerleşimini ve ekonomisini etkiler.

Örnek:

• Akdeniz iklimi → Turizm, seracılık, zeytin üretimi.

• Karadeniz iklimi → Çay tarımı, balıkçılık.

---

2️⃣ Küresel İklim Değişikliği Nedir?

• Dünyanın ikliminde insan faaliyetleri ve doğal sebeplerle meydana gelen uzun süreli değişimlerdir.

• Küresel Isınma: Atmosferde sera gazlarının artması sonucu dünya sıcaklığının yükselmesidir.

• Küresel ısınma → İklim değişikliğine yol açar.

---

3️⃣ Küresel İklim Değişikliğinin Nedenleri

• Doğal nedenler: Volkanik patlamalar, güneş lekeleri, okyanus akıntılarındaki değişiklikler.

• İnsan kaynaklı nedenler:

  • Fosil yakıtların (kömür, petrol, doğalgaz) aşırı kullanılması.

  • Ormanların yok edilmesi.

  • Sanayi ve ulaşım faaliyetleri.

  • Tarımda kimyasal gübre ve ilaçların yoğun kullanımı.

Örnek: Sanayi devriminden sonra fabrikaların artmasıyla karbon salınımı hızla yükselmiştir.

---

4️⃣ Küresel İklim Değişikliğinin Sonuçları

• Buzulların erimesi: Deniz seviyesinin yükselmesi, kıyı şehirlerinin tehdit altına girmesi.

• Kuraklık: Tarımsal üretimin azalması, içme suyunda sıkıntı.

• Aşırı hava olayları: Fırtına, sel, kasırga ve yangınların artması.

• Biyoçeşitlilik kaybı: Hayvan ve bitki türlerinin yok olması.

• Göçler: İnsanlar yaşanabilir alan aramak için göç etmek zorunda kalır.

---

5️⃣ Küresel İklim Değişikliğinin Türkiye’ye Etkileri

• Karadeniz’de sel felaketleri artmaktadır.

• Akdeniz’de orman yangınları daha sık yaşanmaktadır.

• İç Anadolu’da kuraklık ve su kaynaklarının azalması büyük sorun olmaktadır.

• Tarım ürünlerinde verim kayıpları yaşanabilir.

---

6️⃣ Sera Gazları ve Etkileri

• Sera gazları: Karbondioksit (CO₂), metan (CH₄), azot oksit (N₂O), su buharı.

• Bu gazlar atmosferde birikerek dünyayı ısıtır.

• Normalde yaşam için gerekli, ama fazla olduğunda küresel ısınmaya yol açar.

---

7️⃣ İklim Değişikliği ile Mücadele

• Fosil yakıt yerine yenilenebilir enerji (güneş, rüzgâr, hidroelektrik) kullanılmalı.

• Ağaç dikilmeli, ormanlar korunmalı.

• Geri dönüşüm yaygınlaştırılmalı.

• Enerji ve su tasarrufu yapılmalı.

• Bisiklet, toplu taşıma gibi çevre dostu ulaşım tercih edilmeli.

Örnek: Avrupa’da birçok şehirde bisiklet yolları yaygındır.

---

8️⃣ Uluslararası Çabalar

• Kyoto Protokolü (1997): Karbon salınımını azaltmayı hedefler.

• Paris İklim Anlaşması (2015): Küresel sıcaklık artışını 1,5 °C ile sınırlamayı amaçlar.

• Türkiye 2021 yılında Paris Anlaşması’nı onaylamıştır.

---

9️⃣ Bireysel Olarak Neler Yapabiliriz?

• Suyu boşa harcamamak.

• Elektrikli cihazları gereksiz yere çalıştırmamak.

• Plastik yerine bez çanta, cam şişe kullanmak.

• Çöpleri geri dönüşüm kutularına atmak.

• Doğayı korumaya yönelik gönüllü etkinliklere katılmak.

✏️ Etkinlik: “Ben iklim değişikliği ile mücadele için neler yapabilirim?” başlığıyla kısa bir yazı yaz.

---

Ekolojik Ayak İzi ile İklim İlişkisi

• İnsanların doğa üzerindeki tüketim izleri ekolojik ayak izidir.

• Ayak izi ne kadar büyükse, iklim değişikliğine katkımız o kadar fazladır.

• Daha az enerji tüketen, geri dönüşümü destekleyen insanlar doğaya daha az zarar verir.