Medya Okuryazarlığı Dersi 2. Ünite Ders Notu
2. Ünite: Benim Medyam
Ünitenin Genel Amacı
Bu ünite ile öğrenciler medya kullanımı konusunda bilinç kazanır, dijital ortamda hak ve sorumluluklarını öğrenir, medya etkilerini fark eder ve internetin toplumsal hayata katkılarını değerlendirir.
1. Medyadaki Sorumluluklarım
Medyanın Toplumdaki Rolü
-
Medya artık yalnızca haberleşme değil, bilgi alma, sosyalleşme, eğlence ve kamuoyu oluşturma gibi birçok alanda etkili bir araçtır.
-
Medya aracılığıyla:
-
Güncel olaylardan haberdar oluruz.
-
Toplumun düşünce ve davranışlarını öğreniriz.
-
Kimliğimizi ve çevremizdeki yeri anlamlandırırız.
-
Yazılıda çıkabilir: “Medyanın toplumsal hayattaki işlevlerine örnek veriniz.”
Medya Kullanırken Sorumluluklarımız
Medya yalnızca bilgi veren bir araç değil, aynı zamanda etik ve sosyal sorumluluk gerektiren bir ortamdır. Kullanıcılar olarak kendimize, çevremize ve topluma karşı sorumluluklarımız vardır.
Dijital Sorumluluklarımız
A) Kendimize Karşı
-
Güvenli kullanıcı adı seçmeliyiz.
-
Gerçek hayatta tanıdığımız kişilerle iletişim kurmalıyız.
-
Yaşımıza uygun siteleri tercih etmeliyiz.
-
Kişisel gizlilik ayarlarını düzenlemeliyiz.
-
Uygun içerik paylaşımı yapmalıyız.
-
Rahatsız edici durumları yetkili mercilere bildirmeliyiz.
Örnek: Sosyal medyada ad-soyad yerine takma ad kullanmak kişisel bilgilerin korunmasına yardımcı olur.
B) Başkalarına Karşı
-
Başkalarının özel hayatına saygı duymalıyız.
-
Yalan haber, hakaret, iftira gibi etik dışı davranışlardan kaçınmalıyız.
-
Kaynağını bilmediğimiz bilgileri paylaşmamalıyız.
2. Medya Kullanıcısının Hakları
Gelişen dijital dünyada bireyler yalnızca sorumluluk değil, haklara da sahiptir. Bu hakların bilinmesi, dijital ortamlarda güvenli ve özgür hareket etmeyi sağlar.
Temel Dijital Haklar
| Hak | Açıklama | Örnek |
|---|---|---|
| Gizlilik Hakkı | Kişisel verilerin izinsiz paylaşılmaması. | Sosyal medyada izinsiz fotoğraf paylaşımı yasaktır. |
| İfade Özgürlüğü | Fikir ve düşüncelerini özgürce dile getirme. | Sosyal medyada görüş belirtme hakkı. |
| Erişim Hakkı | İnternete ve dijital bilgilere ulaşabilme hakkı. | Devlet hizmetlerine e-Devlet üzerinden ulaşmak. |
| Katılım Hakkı | Toplumsal karar alma süreçlerine katılma. | Çevrimiçi kampanyalara imza atma. |
| Güvenlik Hakkı | Dijital ortamda güvenli ve tehditten uzak olma. | Hesapların saldırılardan korunması. |
Yazılıda çıkabilir: “Dijital haklara örnek veriniz.”
3. Medyanın Etkileri
Medya yalnızca bilgi sunmakla kalmaz; düşünce, davranış ve değerlerimizi de etkiler.
Medyanın Olumlu Etkileri
-
Bilgiye hızlı ve kolay erişim sağlar.
-
Farklı görüşleri öğrenmeyi ve empatiyi artırır.
-
Kültürel etkileşimi güçlendirir.
-
Eğitim ve araştırma imkânı sunar.
Medyanın Olumsuz Etkileri
-
Yanlış bilgilendirme ve manipülasyon.
-
Şiddet ve saldırgan davranışlara alışma.
-
Tüketim alışkanlıklarını değiştirme.
-
Mahremiyet ihlali ve bağımlılık.
Örnek: Şiddet içerikli oyunlar, çocuklarda saldırganlık eğilimini artırabilir.
Yazılıda çıkabilir: “Medyanın olumlu ve olumsuz etkilerini örneklerle açıklayınız.”
4. Genel Ağın Getirdikleri
İnternetin Katkıları
-
İnsanları bir araya getirir, sosyal ağları oluşturur.
-
Bilgi paylaşımını hızlandırır.
-
Eğitim, alışveriş, haberleşme ve eğlence alanlarında büyük kolaylık sağlar.
-
Katılımcılığı ve demokratik süreçlere erişimi artırır.
Sosyal Medyanın Gücü
-
Kamuoyu oluşturur.
-
Toplumsal olaylarda farkındalık yaratır.
-
Bireylerin sesini duyurmasını sağlar.
Örnek: Bir çevre kampanyasının sosyal medya üzerinden yayılması sonucu yetkililerin önlem alması.
Yazılıda çıkabilir: “Genel ağın toplumsal yaşama etkilerine örnek veriniz.”
Karşılaştırma Tablosu – Medyanın Etkileri
| Olumlu Etki | Olumsuz Etki |
|---|---|
| Bilgiye erişim kolaylaşır. | Yanlış bilgi yayılımı olabilir. |
| Kültürler arası etkileşim artar. | Kültürel yozlaşma yaşanabilir. |
| Katılım ve farkındalık artar. | Mahremiyet ihlali olabilir. |
| Eğitim ve öğrenme desteklenir. | Teknoloji bağımlılığı oluşabilir. |
✍️ Yazılıda Sık Sorulan Konular
-
Dijital ortamda kişisel ve toplumsal sorumluluklar.
-
Dijital hakların tanımı ve örnekleri.
-
Medyanın olumlu ve olumsuz etkileri.
-
Genel ağın toplumsal yaşamdaki katkıları.
-
Sosyal medyanın kamuoyu oluşturmadaki rolü.
Genel Değerlendirme
Bu ünite, öğrencilerin medya araçlarını sadece kullanan değil; eleştiren, sorgulayan, üreten ve bilinçli kullanan bireyler hâline gelmesini amaçlar. Medyanın gücü fark edildiğinde, birey hem kendi haklarını korur hem de toplumun bilinçli bir üyesi olur.