Kültür ve Medeniyetimize Yön Verenler Dersi II 4. Ünite Özeti

Yazar Sosyal Bilgiler Tarih Eyl 20, 2025

4. Ünite Özeti: Hayatın Ruhu: Kültür ve Sanat Önderleri

Bu ünitede Türk kültür ve medeniyetine yön veren önemli sanatçı, yazar ve düşünürlerin hayatı, eserleri ve toplumsal katkıları ele alınmaktadır. Amaç, kültürümüzün gelişimine katkı sağlayan şahsiyetleri tanıyarak onların düşünce ve sanat anlayışlarını kavramaktır

KVMY 2 4. Ünite

1. Fatma Aliye Hanım (1862-1936)

İlk Türk kadın romancı ve çevirmenlerindendir.
Kadınların toplumsal hayata katılımı ve eğitiminde öncü rol üstlenmiştir.
“Bir Hanım” takma adıyla yazılar yazmış, sonrasında kendi ismiyle romanlar kaleme almıştır.
Hilal-i Ahmer Cemiyeti ve Müdafaa-i Milliye Hanımlar Heyeti gibi sosyal yardım faaliyetlerinde bulunmuştur.
Kadın haklarını savunmuş ve eserlerinde sade bir dil kullanmıştır.

2. Osman Hamdi Bey (1842-1910)

Ressam, arkeolog ve müzecidir.
Sanayi-i Nefise Mektebi (bugünkü Mimar Sinan Üniversitesi) ve İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin kurucusudur.
Kaplumbağa Terbiyecisi, Arzuhâlci gibi ünlü tablolarıyla tanınır.
Tarihi eserlerin yurt dışına çıkarılmasını engellemek için hukuki düzenlemeler yapmıştır.
Modern Türk müzeciliği ve arkeolojisinin öncüsüdür.

3. Ziya Gökalp (1875-1924)

Türkçülük akımının sistematik hâle gelmesini sağlamıştır.
Türkiye’de sosyoloji biliminin kurucusudur.
Atatürk’ün fikir hayatında önemli bir etkiye sahiptir.
Türk dili ve kimliğinin korunması gerektiğini savunmuştur.
Eserleri arasında Türkçülüğün Esasları, Türk Töresi, Türk Medeniyeti Tarihi bulunur.

4. Ömer Seyfettin (1884-1920)

Modern Türk hikâyeciliğinin kurucusudur.
“Yeni Lisan” hareketiyle Türkçenin sadeleşmesini savunmuştur.
Hikâyelerinde millî değerler, vatan sevgisi, kahramanlık, ahlak gibi konuları işlemiştir.
Kaşağı, Falaka, Yalnız Efe, Forsa, Pembe İncili Kaftan en bilinen eserlerindendir.

5. Mehmet Âkif Ersoy (1873-1936)

Millî şair olarak tanınır, İstiklal Marşı’nın yazarıdır.
“Safahat” adlı eserinde toplumun sosyal ve ahlaki sorunlarını işlemiştir.
Millî Mücadele yıllarında halkı bilinçlendirmek için camilerde ve meydanlarda konuşmalar yapmıştır.
Eğitimde ahlak ve bilimselliği savunmuştur.

6. Ali Fuat Başgil (1893-1967)

Anayasa hukukçusu, siyasetçi ve eğitimcidir.
Gençlerle Başbaşa adlı eserinde gençlere ahlak, çalışkanlık ve millî bilinç konusunda öğütler vermiştir.
Türkçenin korunmasına önem vermiş, Türkçe Meselesi adlı eserinde bu konuya değinmiştir.

7. Sadettin Kaynak (1895-1961)

Hafız, bestekâr ve ses sanatçısıdır.
600’den fazla eseri bulunmaktadır.
Klasik Türk musikisi ile halk müziğini harmanlamıştır.
Türk ve Mısır filmlerine yaptığı bestelerle geniş kitlelere ulaşmıştır.

8. Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962)

Şair, yazar ve edebiyat tarihçisidir.
“Beş Şehir” adlı eseriyle Türk şehirlerini kültürel bakımdan tanıtmıştır.
Romanlarında zaman, birey ve toplum ilişkisini işlemiştir (Huzur, Saatleri Ayarlama Enstitüsü).

9. Necip Fazıl Kısakürek (1904-1983)

Şair, tiyatro yazarı ve düşünce adamıdır.
“Büyük Doğu” dergisi etrafında fikirlerini yaymıştır.
Şiirlerinde metafizik ve inanç temalarını işlemiştir.

10. Nurettin Topçu (1909-1975)

Felsefeci, eğitimci ve yazar.
“Hareket Felsefesi” ile bilinir.
Eğitimde ahlak ve maneviyatın önemini vurgulamıştır.

11. Sezai Karakoç (1933-2021)

Şair ve düşünce adamıdır.
Diriliş düşüncesinin temsilcisidir.
Şiirlerinde manevi değerler ve toplumsal diriliş temasını işlemiştir.

12. Barış Manço (1943-1999)

Modern çağın ozanı kabul edilen sanatçıdır.
Anadolu rock müziğinin öncülerindendir.
Türk kültürünü müzikle dünyaya tanıtmış, özellikle çocuklara yönelik eserleriyle (7’den 77’ye programı) kuşaklara hitap etmiştir.