4. ÜNİTE: TOPLUMSAL DEĞİŞİM VE AİLE – DERS NOTU

---

4.1. Toplumsal Değişimin Aile Kurumuna Etkisi

Kavram: Toplumsal Değişim

Toplumsal değişim, toplumun yapısında, değerlerinde, yaşam biçiminde ve kurumlarında zaman içinde meydana gelen dönüşümlerdir.

Toplumsal değişim; teknoloji, eğitim, ekonomi, kültür ve hukuk gibi birçok etkenin sonucunda ortaya çıkar.

Toplumsal Değişimi Etkileyen Faktörler

Örnek: Eskiden mektupla iletişim kuran aile bireyleri, artık görüntülü arama ile kolayca iletişim kurabilmektedir.

Yazılıda çıkar: “Toplumsal değişime etki eden üç faktör yazınız ve aile üzerindeki etkilerini açıklayınız.”

---

‍‍‍ 4.2. Aile Yapısı ve Ailenin İşlevlerindeki Değişim

Aile Yapısında Zamanla Görülen Değişiklikler

Ailenin İşlevlerinde Görülen Değişim

Örnek: Günümüzde anne ve baba birlikte ev işleriyle ilgilenirken, geçmişte bu görev çoğunlukla anneye aitti.

Yazılıda çıkar: “Aile yapısında ve işlevlerinde geçmişe göre görülen üç değişikliği yazınız.”

---

4.3. Dijital Platformların Aile İlişkilerine Etkileri

Dijitalleşme Nedir?

Dijitalleşme, teknolojinin günlük yaşamda yaygın olarak kullanılmasıdır. İnternet, sosyal medya ve dijital araçlar aile hayatını da etkilemiştir.

Olumlu ve Olumsuz Etkiler

Örnek: Yurt dışında yaşayan bir aile bireyiyle görüntülü konuşma sayesinde bağlar korunur.

Uyarı: Teknolojiyi bilinçli ve sınırlı kullanmak aile ilişkilerini güçlendirir.

Yazılıda çıkar: “Dijitalleşmenin aile ilişkileri üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini ikişer örnekle açıklayınız.”

---

4.4. – 4.5. Türk Aile Yapısının Değişimini Etkileyen Unsurlar

Başlıca Unsurlar

1. Sanayileşme: Kırsaldan kente göç arttı, şehir yaşamı çekirdek aileyi yaygınlaştırdı.

2. Kentleşme: Aileler küçük evlerde yaşamaya başladı, bireysellik arttı.

3. Eğitim: Kadınların eğitim seviyesi yükseldi, aile içi kararlar ortak alındı.

4. Ekonomik Faktörler: Gelir düzeyi ve yaşam maliyetleri aile planlamasını etkiledi.

5. Kültürel Etkileşim: Küreselleşme ile farklı kültürler aile yapısına yansıdı.

6. Teknoloji: İletişim araçları aile ilişkilerini dönüştürdü.

Örnek: Sanayileşmeyle birlikte kırsalda yaşayan aileler şehirlere göç ederek yeni bir yaşam biçimi benimsedi.

Yazılıda çıkar: “Aile yapısının değişiminde etkili olan üç unsuru açıklayınız.”

---

4.6. – 4.8. Türkiye’de Aile ve Akrabalık İlişkileri

Kavram: Akrabalık

Akrabalık, kan veya evlilik bağıyla birbirine bağlı olan kişilerin oluşturduğu sosyal ilişkiler bütünüdür.

Akrabalık Türleri

Akrabalık ilişkileri toplumun dayanışma, yardımlaşma ve birlik duygusunu güçlendirir.

‍‍‍ Akrabalık İlişkilerini Güçlendiren Davranışlar

• Bayramlaşmak, özel günlerde ziyaret etmek

• İhtiyaç zamanlarında yardımlaşmak

• Gelenek ve görenekleri birlikte yaşatmak

• Saygı ve sevgi göstermek

Örnek: Bayramlarda büyükleri ziyaret etmek ve ellerini öpmek, akrabalık bağlarını güçlendirir.

Yazılıda çıkar: “Akrabalık ilişkilerini güçlendiren üç davranışı yazınız.”

---

Genel Değerlendirme

• Aile kurumu, toplumsal değişimle birlikte sürekli olarak yenilenmiş ve dönüşmüştür.

• Teknoloji, eğitim, sanayileşme gibi etkenler aile yapısını ve işlevlerini önemli ölçüde değiştirmiştir.

• Ancak aile, hâlâ sevgi, saygı, dayanışma, sorumluluk ve aidiyet gibi değerlerin öğretildiği temel kurumdur.

• Değişen dünyada aile bağlarını korumak için bilinçli teknoloji kullanımı, geleneklere bağlılık ve güçlü iletişim önemlidir.

---

Yazılı Sınavlarda Sık Çıkan Sorular

1. Toplumsal değişime etki eden faktörleri yazınız.

2. Geçmişteki aile yapısı ile günümüzdeki aile yapısını karşılaştırınız.

3. Dijitalleşmenin aile ilişkilerine olumlu ve olumsuz etkilerine örnek veriniz.

4. Türk aile yapısının değişimini etkileyen unsurları açıklayınız.

5. Akrabalık ilişkilerini güçlendiren davranışlara örnek veriniz.