• İndirilebilir Sunu: Teknolojik Ürünlerin Bilinçli Kullanımı
• Pardüs İçin Online Sunu: Teknolojik Ürünlerin Bilinçli Kullanımı Online Sunu

 Ders Notu

 Test

  Oyunlar

Açık Uçlu Sorular

Etkinlikler

562 Teknolojik Ürünlerin Bilinçli Kullanımı yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: Teknolojik Gelişmelerin Topluma Etkileri
• Pardüs İçin Online Sunu: Teknolojik Gelişmelerin Toplum Hayatına Etkileri Online Slayt

 Ders Notu

 Test

  Oyunlar

• Teknolojik Ürünlerin Etkileri ve Alanlar: Balon Patlatma Oyunu

Açık Uçlu Sorular

Etkinlikler

561 Teknolojik Gelişmelerin Topluma Etkileri yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

“SB.5.6.1.Teknolojik gelişmelerin toplum hayatına etkilerini tartışabilme” öğrenim çıktısı için hazırlanan online sunudur.

• • Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
  • Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

561 Teknolojik Gelişmelerin Toplum Hayatına Etkileri Online Slayt yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: Yaşadığım İldeki Ekonomik Faaliyetler
• Pardüs İçin Online Sunu: Yaşadığım İldeki Ekonomik Faaliyetler Online Slayt

 Ders Notu

 Test

  Oyunlar

• Gruplama Oyunu Ekonomik Faaliyetler
• Eksik Kelime Ülkemizdeki Ekonomik Faaliyetler
• Harita Eşleştirme Ülkemizde Ekonomik Faaliyetler
• Ekonomik Faaliyetler Bilgi Çarkı Oyunu

Açık Uçlu Sorular

• İlimizdeki Ekonomik Faaliyetler Açık Uçlu Soru ve Cevaplar

Etkinlikler

553 İlimizdeki Ekonomik Faaliyetler yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Verilen ekonomik faaliyetlerin birincil, ikincil, üçüncül, dördüncül veya beşincil ekonomi faaliyetlerden hangisine ait olduğunu bularak ilgili gruba sürükleyip bırakınız

Gruplama Oyunu Ekonomik Faaliyetler yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Cümledeki eksik ifadeyi verilen kelimelerden hangisi uygunsa tıklayarak tamamlayınız.

Eksik Kelime Ülkemizdeki Ekonomik Faaliyetler yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Verilen ekonomik faaliyetlerin daha çok hangi bölgede yapıldığını harita üzerinde eşleştiriniz.

Harita Eşleştirme Ülkemizde Ekonomik Faaliyetler yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

“SB.5.5.3. Yaşadığı ildeki ekonomik faaliyetleri özetleyebilme” öğrenim çıktısı için hazırlanan online sunudur.

• Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
• Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

553 Yaşadığım İldeki Ekonomik Faaliyetler Online Slayt yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: Bütçemi Planlıyorum
• Pardüs İçin Online Sunu: Bütçemi Planlıyorum Online Slayt

 Ders Notu

 Test

  Oyunlar

• Köstebek Vurma Oyunu: İstek mi İhtiyaç mı?
• Labirent Kovalamaca Oyunu: Bütçemi Planlıyorum
• Uçak Oyunu: Bütçemi Planlıyorum

Açık Uçlu Sorular

• Bütçemi Planlıyorum Açık Uçlu Soru ve Cevaplar

Etkinlikler

552 Bütçemi Planlıyorum yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Verilen görsel ve açıklamaları ihtiyaç ve istek olarak gruplandırınız.

Cevap:

İhtiyaç: Beslenme, Sağlık, Barınma

İstek: Bisiklet, Piknik, Çikolata

İhtiyaç, yaşamımızı sağlıklı bir şekilde sürdürebilmek için mutlaka karşılamak zorunda olduğumuz ürün ve hizmetlerdir.

Buna göre aile bütçenizde ihtiyaç olan giderlerden 5 tanesini yazınız.

Cevap:

• Ev kirası
• Apartman aidatı
• Elektrik faturası
• Ulaşım gideri
• Market ve pazar harcaması

İstek, hayatımızı sürdürmek için ihtiyaç duymadığımız ancak elde ettiğimiz zaman mutlu olduğumuz ürün ve hizmetlerdir.

Buna göre aile bütçenizde istek olan giderlerden 5 tanesini yazınız.

Cevap:

• Sinemaya gitmek
• Yeni bir spor ayakkabı almak
• Arkadaşlar ile dışarıda yemek
• Konsere gitmek
• Takı almak

Zeynep Hanım, iş yerinde kullanmak için daha rahat bir spor ayakkabı almak istemektedir. Aslında kullandığı bir spor ayakkabısı da vardır. Fakat ayakkabısı yıprandığı için ayağını rahatsız etmektedir. Almak istediği spor ayakkabının sağlam, rahat ve kaliteli olmasını istemektedir. Ancak beğendiği ayakkabı oldukça pahalıdır. Bu nedenle spor ayakkabı almakta kararsızdır.
Zeynep Hanım, karar vermek için kendisine hangi soruları yöneltmelidir?

Cevap:

• Mevcut ayakkabımı kullanmaya devam edersem, ayağımda uzun vadede ne gibi sağlık sorunları oluşabilir?
  (Rahat olmayan bir ayakkabı zamanla ayak, diz veya bel problemlerine yol açabilir.)

• Beğendiğim ayakkabı gerçekten ihtiyaçlarıma uygun mu?
  (Günlük kullanım için mi yoksa sadece iş yeri için mi? Ne kadar süre giyeceğim?)

• Bu ayakkabı uzun ömürlü ve kaliteli mi, yoksa sadece görünüşünü mü beğendim?
  (Kaliteli bir ürün uzun vadede daha ekonomik olabilir.)

• Benzer özelliklere sahip ama daha uygun fiyatlı alternatifler var mı?
  (Araştırma yaparak hem bütçesine uygun hem de rahat seçenekler bulunabilir.)

• Bu ayakkabıyı almam bütçemi ne kadar zorlayacak?
  (Eğer bütçeyi aşacaksa, öncelik sırasına göre farklı harcamalardan kısmak mümkün mü?)

• Bu ayakkabıyı aldığımda pişman olur muyum, yoksa rahatlığı sayesinde memnun kalır mıyım?
  (Kullanıcı yorumları ve deneyimleri karar vermeye yardımcı olabilir.)

Finansal okuryazarlık nedir?

Cevap:

Gelirlerin akıllıca ve en çok fayda sağlayacak şekilde değerlendirme becerisine sahip olmasına finansal okuryazarlık adı verilir.

 Kişi, aile veya kurumların gelecekteki belirli bir süre için tasarladığı gelir ve giderlerin tümüne ne denir.

Cevap:

Bütçe

Aile bütçesi hazırlamanın faydaları enlerdir? Yazınız.

Cevap:

Aile bütçesi hazırlamak, ailenin gelir ve giderlerini denetim altına almasını sağlar. Denetim altına alınmış bir aile bütçesi, aileye huzur ve mutluluk getirir. Bütçe hazırlamak, harcamalarda disiplini sağlayıp parasal durumu düzenlemede aileye yardımcı olur. Bütçe hazırlamak, aile üyelerini beraber karar almaya teşvik eder ve ailenin beklenmedik durumlara karşı hazırlıklı olmasını sağlar. Bütçe sayesinde ailenin o ay ne kadar paraya ihtiyaç duyduğu açık bir şekilde görülür. Bu bilgi sayesinde beklenmedik durumlara karşı ne kadarlık bir tasarrufa gidilmesi
gerektiği planlanabilir

Aile bütçesi hazırlanırken sizin de harcama istekleriniz ve fikirlerinizin alınmasının önemi nedir? Bu konuda ailenize nasıl yardımcı olabilirsiniz?

Cevap:

1. Sorumluluk Duygusunun Gelişmesi

2. Gereksiz Harcamalardan Kaçınma

3. Aile İçi İletişimin ve İş Birliğinin Güçlenmesi

• Gereksiz isteklerden kaçınarak ailenin tasarruf etmesine destek olabilirim.

• İndirimleri ve kampanyaları araştırarak aile için daha uygun alışveriş önerileri sunabilirim.

• Evde kullanılan elektrik, su gibi kaynakları bilinçli tüketerek faturaların azalmasına katkı sağlayabilirim.

Tasarruf ile ilgili atasözlerimizden iki tanesini yazınız.

Cevap:

• Sakla samanı, gelir zamanı.
• İşten artmaz, dişten artar.

Erva, pazarda günde ortalama 5.000 liralık satış yapan bir sebze satıcısıdır. Erva, ev alışverişini yaparken son derece titiz davranmaktadır. Temizlik malzemelerini ve bayatlamayacak gıdaları toptan almaktadır. Ayağını yorganına göre uzatan Erva, az da olsa günlük kazancının bir kısmını mutlaka köşeye koymaktadır. Gelir ve giderini çok iyi takip ettiği için her ay sonunda birikmiş bir miktar parası olmaktadır. Erva, geçen yıldan bu yana işini büyütmeyi başarmıştır. Dünya hâli bu, herkesin başına her şey gelebilir. Erva’nın geçen ay arabası arıza yaptığı için tamir ettirmek zorunda kalmıştır.

Buna göre Erva neleri doğru yapmıştır?

Cevap:

• Günlük kazancını ve harcamalarını dikkatle izleyerek kontrol altında tutuyor.

• Gelirinin bir kısmını mutlaka bir kenara koyarak birikim alışkanlığı kazanmış.

• Bu sayede acil durumlara (örneğin araç arızası) hazırlıklı oluyor.

• Toptan alışveriş yaparak temizlik malzemelerini ve uzun ömürlü gıdaları uygun fiyata alıyor.

• Gelirine göre harcama yapıyor, yani bütçesini aşmadan yaşamayı tercih ediyor. Bu tutum onu maddi sıkıntıya düşmekten koruyor.

• Geçmiş birikimlerini ve kazancını iyi değerlendirerek işini ilerletmiş. Bu da onun girişimci ruhlu ve ileri görüşlü olduğunu gösteriyor.

• Araba arızası gibi ani masraflar karşısında zorlanmadan tamir ettirebilmiş. Bu da finansal olarak kendisini güvence altına aldığını gösteriyor.

Elif, pazara günde ortalama 5.000 liralık satış yapan bir meyve satıcısıdır ancak tutumlu olmadığından herhangi bir tasarrufu yoktur. Ev alışverişlerini de hep son dakikada yaptığından çoğu zaman ihtiyaçlarına gereğinden daha yüksek bir fiyat ödemek zorunda kalmaktadır. Dünya hâli bu, herkesin başına her şey gelebilir. Birkaç ay önce Elif’in evini su basmıştır. Tamirat masrafları için gerekli olan 50.000 lirayı arkadaşlarından temin etmeye çalışmıştır. Ancak daha önce Elif’e borç verenler alacaklarını zamanında alamadıkları için bu kez kimse
ona borç vermek istememiştir.

Buna göre Elif neleri yanlış yapmıştır?

Cevap:

Elif’in maddi sıkıntıya düşmesinin temel nedeni, gelirini iyi yönetememesi ve geleceği düşünerek hareket etmemesidir. Planlı harcama, tasarruf yapma ve borçlara sadık kalma alışkanlıkları, onu bu tür zorluklardan koruyabilirdi.

 Doğru ve uygulanabilir bir bütçe hazırlamak için dikkat edilmesi gerekenleri yazınız.

Cevap:

• Aylık gelirlerinizin dökümünü yapın.
• Aylık giderlerinizin dökümünü yapın.
• Gelir ve gider karşılaştırması yapın.
• Borçlarınızı hesaba katın.
• Birikim yapın.
• Hazırladığınız bütçe planına uygun hareket edin.

Hazırlayıp uygulamaya koyduğunuz bütçe planına bir süre sonra uymadığınızda ne gibi sorunlar yaşayabilirsiniz? Düşüncelerinizi yazınız.

Cevap:

• Harcamalarım gelirimi aşarsa, bütçem açık verir. Bu da borçlanmama veya birikimimi tüketmeme neden olabilir.

• Bütçeye uymadığımda, para biriktirme alışkanlığım sekteye uğrar. Acil durumlarda (sağlık sorunu, evde arıza vs.) hazırlıksız yakalanırım.

• Yeni bir telefon almak, tatile gitmek ya da eğitim için para biriktirmek gibi hedeflerim varsa, bütçeye uymadığımda bu hayaller ertelenir ya da gerçekleşmez.

• Maddi zorluklar yaşadıkça stres, kaygı ve pişmanlık duyguları ortaya çıkabilir. Bu da hem ruhsal hem de sosyal yaşamımı olumsuz etkiler.

• Harcamalarımı kontrol edemezsem, kredi kartına veya borç almaya yönelirim. Bu da ileride daha büyük mali sorunlara yol açabilir.

Kişisel bütçenizi hazırlarken hangi ihtiyaçlarınıza öncelik verdiniz? Neden? Yazınız.

Cevap:

Kişisel bütçemi hazırlarken önceliği temel ve zorunlu ihtiyaçlarıma verdim.

Çünkü bu harcamalar zorunlu ve ertelenemez. Eğer önce bu ihtiyaçlarımı karşılamazsam, günlük yaşamımda aksaklıklar yaşarım. Kıyafet, eğlence veya dışarıda yemek gibi diğer harcamaları ise bütçem kaldığı sürece ve kontrollü bir şekilde planlamayı tercih ettim.

 Kişisel bütçenizi hazırlarken hangi ihtiyaçlarınızı ertelediniz? Neden? Yazınız.

Cevap:

Kişisel bütçemi hazırlarken bazı ihtiyaçlarımı ertelemek zorunda kaldım çünkü bütçem sınırlıydı ve önceliği zorunlu harcamalara vermem gerekiyordu.

Çünkü bu harcamalar:

• Acil değil, biraz daha bekleyebilir.

• Öncelikli ihtiyaçlarımı karşıladıktan sonra kalan bütçeyle yapılabilir.

• Şimdilik ertelenerek tasarruf yapma imkânı sağlar.

 Kişisel bütçe hazırlamanın size ekonomik kazanımlar dışında başka ne gibi kazanımları oldu? Açıklayınız.

Cevap:

Kişisel bütçe yapmak sadece parayı değil, kendimi daha iyi yönetmeyi de öğretti. Disiplinli, sabırlı ve planlı bir birey olmamda büyük rol oynadı. Bu kazanımlar hayatım boyunca bana rehberlik edecek beceriler oldu.

“Damlaya damlaya göl olur.” atasözünü açıklayınız.

Cevap:

Bir damla su, tek başına önemsiz gibi görünse de aynı şekilde damlalar birikirse zamanla bir göl oluşturur. Bu atasözüyle verilmek istenen mesaj, az da olsa sürekli yapılan bir çabanın, birikimin ya da emeğin sonunda büyük ve önemli bir değere dönüşeceğidir. Küçük şeyleri küçümsememek gerekir. Sabırla ve istikrarlı bir şekilde yapılan her iş zamanla büyük başarılara ulaşabilir.

Bütçemi Planlıyorum Açık Uçlu Soru ve Cevaplar yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Kelimelerin istek mi yoksa ihtiyaç mı olduğuna karar verin. İstek olan kelimeleri tıklayın.

Köstebek Vurma Oyunu: İstek mi İhtiyaç mı? yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

“SB.5.5.2. İhtiyaç ve isteklerini karşılamak için gerekli bütçeyi planlayabilme” öğrenim çıktısı için hazırlanan online sunudur.

• Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
• Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

552 Bütçemi Planlıyorum Online Slayt yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Bütçe hazırlama ile ilgili bir oyundur. Sorunun cevabını bularak cevabın bulunduğu alana gitmeye çalışınız.

Labirent Kovalamaca Oyunu: Bütçemi Planlıyorum yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Bütçe hazırlama ile ilgili bir oyundur. Verilen cümlen bütçe hazırlamaya uygun ise uçağı doğru bulutuna, uygun olmayan bir cümle ise hayır bulutuna ilerletiniz.

Uçak Oyunu: Bütçemi Planlıyorum yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: Kaynaklarımızın Verimli Kullanımı Sunumu
• Pardüs İçin Online Sunu: Kaynakların Verimli Kullanımı Online Slayt

 Ders Notu

 Test

  Oyunlar

• Doğru Yanlış Oyunu: Kaynakların Verimli Kullanımı
• Köstebek Vurmaca Oyunu: Atık ve Atık Olmayan Maddeler
• Doğal Kaynakları Gruplandırma Oyunu

Açık Uçlu Sorular

• Kaynakların Verimli Kullanımı Açık Uçlu Soru ve Cevapları

Etkinlikler

551 Kaynaklarımızın Verimli Kullanımı yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Verilen atasözleri kaynakların verimli kullanımı ile ilgili ise “Doğru” butonunu, ilgili değilse “Yanlış” butonunu tıklayınız.

Doğru Yanlış Oyunu: Kaynakların Verimli Kullanımı yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

“SB.5.5.1. Kaynakları verimli kullanmanın doğa ve insanlar üzerindeki etkisini yorumlayabilme” öğrenim çıktısı için hazırlanan online sunudur.

• Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
• Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

551 Kaynakların Verimli Kullanımı Online Slayt yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: Sorunlarımın Çözümünde Başvurabileceğim Kurumlar
• Pardüs İçin Online Sunu: Sorunlarımın Çözümünde Başvurabileceğim Kurumlar

 Ders Notu

 Test

• Hakların Aranması Online Test
• Sorunlarımın Çözümünü Biliyorum Kazanım Testi

  Oyunlar

• SOS Oyunu – Sorunlarımın Çözümünü Biliyorum
• Hafıza Oyunu – Sorunlarımın Çözümünü Biliyorum
• Eşleşmeyi Bul Oyunu – Hakların Aranması
• Labirent Kovalamaca – Hakların Aranması
• Eşleştirme Oyunu – Hak Sorumluluk Özgürlük

Açık Uçlu Sorular

• Sorunların Çözümünde Kurumlar Açık Uçlu Sorular ve Cevapları

Etkinlikler

544 Sorunlarımın Çözümünde Başvurabileceğim Kurumlar yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

“SB.5.4.4. Bir ihtiyaç hâlinde veya sorun karşısında başvuru yapılabilecek kurumlar hakkında bilgi toplayabilme” öğrenim çıktısı için hazırlanan online sunudur.

• Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
• Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

Sorunlarımın Çözümünde Başvurabileceğim Kurumlar Online Sunu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: Temel Hak ve Sorumluluklarımız Sunusu
• Pardüs İçin Online Sunu: Temel Haklarımız ve Sorumluluklarımız Online Sunu

 Ders Notu

 Test

  Oyunlar

• Hak, Sorumluluk, Özgürlük Kavramları Grup Sıralama Oyunu
• Hak ve Özgürlükler Eşleştirme Oyunu
• Temel Hak ve Özgürlüklerimiz Eksik Kelime Oyunu

Açık Uçlu Sorular

• Temel Hak ve Sorumluluklarımız Açık Uçlu Soru ve Cevaplar

Etkinlikler

543 Temel Hak ve Özgürlüklerimiz yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Bu bilgilerdeki eksik kelimeleri uygun olan kelime doldurmak için  sürükleyip bırakınız.

Temel Hak ve Özgürlüklerimiz Eksik Kelime Oyunu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Bu görsellerin hangi hak ve özgürlük ile ilgili olduğunu bularak ilgili kavramı tıklayınız.

Hak ve Özgürlükler Eşleştirme Oyunu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Bu cümlelerin hangi kavrama ait olduğunu bularak ilgili kavramın altına sürükleyiniz.

Hak, Sorumluluk, Özgürlük Kavramları Grup Sıralama Oyunu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Görselde hangi haklardan bahsedilmektedir?

Cevap:

1. Görsel: Oyun hakkı
2. Görsel: Eğitim hakkı
3. Görsel: Barınma hakkı

 Sorumluluklarınızı yerine getirmediğinizde ne gibi sorunlarla karşılaşabilirsiniz?

Cevap:

• Kendinize olan güveniniz azalabilir.
• Stres ve kaygı seviyeniz artabilir.
• Sözlerinizi tutmamak ve görevlerinizi aksatmak, itibarınızın zedelenmesine neden olur. Bu durum, kariyerinizde ve sosyal çevrenizde sorunlara yol açabilir.
• Öğrencilerin sorumluluklarını yerine getirmemesi, öğrenme süreçlerini olumsuz etkiler ve akademik başarısızlığa yol açabilir.
• Bazı sorumlulukların yerine getirilmemesi hukuki sorunlar doğurabilir. Örneğin vergi sorumluluğu, kanunlara uyma sorumluluğu gibi.

Dünyayı etkileyen bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkan COVID-19 (KOVİT-19) salgını, bireysel ve sosyal hayatımız üzerinde ani ve beklenmedik etkiler oluşturmuştur. COVID-19 salgını sürecinde uluslararası uçak seferleri iptal edilmiş, ülkelere giriş ve çıkışlar sınırlandırılmıştır. Aile ve akraba ziyaretleri gibi sosyal ilişkiler uzaktan yürütülmüştür. Bu durum, sosyal yaşamın kısıtlanmasına neden olmuştur. Örneğin misafirliğe gitme, arkadaşlarla buluşma gibi etkinlikler azalmış, toplantı ve konferanslar genel ağ üzerinden yapılmıştır. Ülkemizde okulların kapanmasıyla öğretmen ve öğrenciler arasındaki iletişim EBA (Eğitim Bilişim Ağı) üzerinden yapılan uzaktan eğitim ile sağlanmıştır. Herkesin evlere kapandığı bu süreçte genel ağ ve sosyal medyada geçirilen süre artmıştır. İş yerleri devlet tarafından desteklenmiş ve bazı iş yerleri de genel ağ üzerinden müşterilerine hizmet vermiştir.

Buna göre salgın döneminde hangi haklar kullanılamamıştır?

Cevap:

Uluslararası uçuşların iptal edilmesi ve sınırların kapatılması, seyahat özgürlüğünün kısıtlandığını göstermektedir.

Toplantı ve konferansların çevrimiçi ortama taşınması, fiziksel olarak bir araya gelme özgürlüğünün kısıtlandığını göstermektedir.

Okulların kapatılması ve yüz yüze eğitimin EBA üzerinden uzaktan eğitime dönüştürülmesi, eğitim hakkının uygulanış şeklinde değişiklik yapıldığını göstermektedir.

Hak nedir? Sahip olduğunuz haklarınızı üç tane örnek veriniz.

Cevap:

Bir özgürlüğün sağlanması için kişiye anayasa ve kanunlar ile tanınmış yetkilerdir. 

Sağlık hakkı,

Seyahat hakkı,

Eğitim hakkı

Özgürlük nedir? Özgürlüklerinize üç tane örnek veriniz.

Cevap:

Her türlü dış etkiden bağımsız olarak, kişinin kendi iradesi ve düşüncesine dayanarak karar vermesi durumuna da özgürlük denir.

Düşünce ve ifade özgürlüğü

Din ve vicdan özgürlüğü

Temel insan hak ve sorumlulukları, doğuştan sahip olduğumuz haklardır. Haklarımızdan vazgeçemeyiz ve haklarımızı devredemeyiz. Bu durum, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 12. maddesinde “Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz, devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir. Temel hak ve hürriyetler, kişinin topluma, ailesine ve diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva eder.” olarak ifade edilmiştir. 

 “Haklarımızdan vazgeçemeyiz ve haklarımızı devredemeyiz.” cümlesi ile anlatılmak istenen nedir? Açıklayınız.

Cevap:

“Haklarımızdan vazgeçemeyiz ve haklarımızı devredemeyiz” ifadesi, temel insan haklarının doğuştan geldiğini, kişiliğimize bağlı olduğunu ve bu nedenle hiçbir koşulda elimizden alınamayacağını veya başkasına aktarılamayacağını vurgular.

Cevap:

Bireylerin güvenliği ve özgürlüğü büyük ölçüde tehlikeye girer. Hukuk güvenliğinin yokluğu, keyfi yönetimlerin ve baskıların artmasına, eşitsizlik ve ayrımcılığın yaygınlaşmasına neden olur. Ekonomik istikrarsızlık, toplumsal çatışmalar ve şiddet olayları da bu tür toplumlarda sıkça görülen sorunlar arasındadır. Ayrıca, uluslararası alanda yalnızlaşma ve dışlanma riski de artar. Bu nedenlerle, temel insan haklarının anayasal güvence altına alınması, adil ve huzurlu bir toplumun temel şartıdır.

Kraliçe II. Elizabeth’i (Elizabet) anma etkinliklerinde protesto gösterisi düzenleyen bir dizi monarşi karşıtı gözaltına alındı. Gözaltına alınma, sosyal medyada tartışmalara yol açtı. Bu durum insan hakları eylemcileri, siyasetçiler ve sivil toplum kuruluşları tarafından da eleştirildi.

Verilen metinde hangi hak ve özgürlük kısıtlanmıştır?

Cevap:

Toplantı ve yürüyüş hakkı ile düşünce ve ifade özgürlüğü kısıtlanmıştır.

T.C. Sağlık Bakanlığının hava ambulans hizmeti kapsamında Trabzon’da konuşlu helikopter ile 2023 Ocak-Eylül döneminde 198 hasta sağlık merkezlerine taşındı. Hastayı en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırırken ihtiyaç duyulabilecek her türlü tıbbi cihaza sahip ambulans helikopter ile 2008’den itibaren Trabzon’un yanı sıra Gümüşhane, Giresun, Rize ve Artvin’e de hizmet veriliyor. Yaylalardaki acil hastalar da bölgenin zorlu coğrafi koşullarına rağmen ambulans helikopter ile sağlık merkezlerine ulaştırılıyor.

Buna göre verilen metinde hangi hakkımız için çalışmalar yapılmıştır?

Cevap:

Sağlık hakkı

Öğretmenler, çeşitli nedenlerle okula gidemeyen öğrencilere öğrencilerin evlerinde ders veriyor. Bu hizmetten yararlanan özel gereksinimli Çağrı, sınıf hâline getirilen odasında her gün evine gelen  öğretmenlerinin anlattığı dersleri dinliyor.

Buna göre Çağrı hangi hakkını kullanmaktadır?

Cevap:

Eğitim hakkı

Avrupa’nın birçok ülkesinde artan yaşam maliyetlerinin yol açtığı “uygun fiyatlı konut sıkıntısı” ve “sosyal konut eksikliği” nedeniyle sokaklarda yaşamak zorunda kalanlara her geçen gün yenileri ekleniyor. Londra’da lüks  mağazaların bulunduğu alışveriş caddeleri, geceleri çok sayıda evsize mekân oluyor. 

Verilen gazete haberi hangi hak konusunda sorunlar olduğunu göstermektedir?

Cevap:

Barınma hakkı

“… Gazze sokaklarında toplanan çocuklar, ‘Ekmek benim hayalim oldu!’, ‘Yaşamak bizim de hakkımız!’ yazılı pankartlar açtı. Ellerindeki kaşıklarla boş tencerelere vuran küçük çocuklar, Gazze’deki saldırıları kınayan ve iyi bir yaşam talebini dile getiren çeşitli sloganlar attı…”

Haber Gazze’deki çocukların hangi hakları ile ilgilidir?

Cevap:

Beslenme ve yaşama hakkı

Hollanda’da Doğu Türkistan protestosu

“… Hollanda’nın başkenti Amsterdam’da, Uygur Türklerine yönelik insan hakları ihlalleri protesto edildi. Gösteride yapılan konuşmalarda Doğu Türkistan’daki Uygur Türklerine  uygulanan

baskıcı politikalar ve dünya devletlerinin bu konuya duyarsız kalmaları eleştirildi…”

Haberde verilen insan hakları ihlallerinin protesto edilmesini sorumluluk duygusu ile ilişkilendirerek yazınız.

Cevap:

Protestocular, evrensel insan haklarına olan inançları doğrultusunda, nerede olursa olsun bu hakların ihlal edilmesine karşı çıkmaktadırlar. Bu, insan onuruna ve eşitliğine duyulan derin saygının bir yansımasıdır.

Uzak coğrafyalarda yaşanan zulümlere karşı sessiz kalmamak, vicdani bir sorumluluktur. Protestocular, empati duygusuyla hareket ederek, zulme uğrayanların sesini duyurmaya çalışmaktadırlar.

Protestolar, toplumda insan hakları konusunda farkındalık yaratmayı ve duyarlılığı artırmayı amaçlamaktadır. Bu, toplumsal sorumluluk bilincinin bir göstergesidir.

Yapılan protestolar ile bu zulme karşı sessiz kalınmaması gerektiği vurgulanmaktadır.

“Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla açıklama ve yayma hakkına sahiptir.”

Bu hakka ait sorumluluklara örnek yazınız.

 Cevap:

İfade özgürlüğü, başkalarının itibarını zedeleyecek, onurunu kıracak veya hakaret içeren ifadeleri kullanma hakkı vermez. Örneğin, bir kişi hakkında asılsız iddialarda bulunmak veya nefret söyleminde bulunmak, ifade özgürlüğü kapsamında değerlendirilemez.

 Temel hak ve özgürlüklerimizden beş tanesini yazınız.

 Cevap:

 • Yeterli beslenme hakkı
• Barınma hakkı
• Eğlenme hakkı
• Sağlık hakkı
• Oyun oynama hakkı
• Eğitim hakkı
• Kişi hürriyeti ve güvenliği
• Yerleşme ve seyahat hürriyeti
• Düşünce ve kanaat hürriyeti
• Haberleşme hürriyeti
• Yaşama hakkı
• Çalışma hakkı

 Temel hak ve özgürlüklerimiz anayasa tarafından güvence altına alınmıştır. Ancak haklarımız bazı durumlarda sınırlandırılabilir. 

Temel hak ve özgürlüklerimiz hangi durumlarda sınırlandırılabilir? Yazınız.

 Cevap:

• Savaş durumunda
• Olağanüstü hal durumlarında

543 Temel Hak ve Sorumluluklarımız Açık Uçlu Soru ve Cevaplar yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

“SB.5.4.3. Temel insan hak ve sorumluluklarının önemini sorgulayabilme” öğrenim çıktısı için hazırlanan online sunudur.

• Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
• Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

Temel Haklarımız ve Sorumluluklarımız Online Sunu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Etkin vatandaş nedir?

Cevap:

Devlete ve topluma karşı hak ve sorumluluklarını bilen, sorumluluklarını yerine getirip, haklarını yasal yollarla arayan, toplumun refahı için çalışan örnek kişidir.

Etkin vatandaşın özellikleri nelerdir?

Cevap:

• Sorumluluklarının neler olduğunu bilir ve sorumluklarını yerine getirir.
• Hak ve özgürlüklerini bilir ve gerektiğinde bunları savunur.
• Toplumsal meselelere duyarlıdır ve katılımcı bir tavır takınır.
• Demokratik değerlere saygılıdır ve yapılan seçimlere katılır.
• İnsan haklarına saygılıdır ve bu hakları savunur.
• Vergisini öder, trafik kurallarına uyar ve çevreye duyarlı davranır.
• Bireysel ve toplumsal farklılıklara saygı duyar.
• Çevre ve ülkesine karşı kendini sorumlu kabul eder.

Odanıza bir çalışma masası yaptırmak istiyorsunuz ve yakın çevrenizde iki marangoz vardır. Marangoz Lütfi Bey, masa yaparken bir tasarımcı ile çalışmakta ve ince hesaplar yaptıktan sonra masayı üretmektedir. Diğer marangoz Emre Bey ise masayı kendi tasarlayıp göz kararı ölçüm ile üretim yapmaktadır.

Hangi marangoz etkin bir zanaatkâr olarak nitelendirilebilir? Sebebini yazınız.

Cevap:

Marangoz Lütfi Bey, etkin bir zanaatkar olarak nitelendirilebilir. Emre Bey’in göz kararı ölçüm ile üretim yapması, deneyimli bir zanaatkar olduğunu gösterse de, bu yöntem her zaman doğru sonuçlar vermeyebilir. Bu nedenle, Lütfi Bey’in daha etkin bir zanaatkar olduğu söylenebilir.

Etkin bir zanaatkar;

• İşini titizlikle yapan,
• Malzeme ve teknikler hakkında bilgi sahibi olan,
• Müşteri ihtiyaçlarını dikkate alan,
• Sürekli kendini geliştiren kişidir.

Kerem ve Çağan bisiklet kullanmayı seven iki arkadaştır. Kerem, bisiklet kullanmayı çok iyi bildiği için kask takmak istememektedir. Çağan ise kask takmadan bisiklet kullanmamaktadır ve bisiklet yolunu kullanmaya özen göstermektedir

 Kerem ve Çağan’dan hangisinin etkin bir bisiklet kullanıcısı olduğu söylenebilir? Sebebini yazınız.

Cevap:

Etkin bir bisiklet kullanıcısı, güvenli sürüş kurallarına uyan, kendisinin ve çevresindekilerin güvenliğini düşünen kişidir.

Çağan Kask takarak olası kazalarda başını korumakta ve güvenliğini sağlamaktadır. Bisiklet yolunu kullanarak trafikte hem kendi güvenliğini hem de diğer yol kullanıcılarının güvenliğini düşünmektedir.

Bu durumda, Çağan etkin bir bisiklet kullanıcısıdır

Suna, okulundaki kantin çalışanlarının eldiven kullanmadığını gözlemlemiştir.

Buna göre etkin bir vatandaş ne yapmalıdır?

Cevap:

Etkin bir vatandaş, toplumun sağlığını ve güvenliğini önemseyen, duyarlı ve sorumluluk sahibi bireydir. Okul yönetimi veya ilgili öğretmenlerle konuşarak kantin çalışanlarının hijyen kurallarına uymadığını dile getirebilir. Kantin çalışanlarına hijyenin önemi hakkında nazikçe hatırlatma yapabilir.

Melike, mahallesindeki tarihî çeşmenin hasar aldığını fark etmiştir.

Etkin bir vatandaş bu durumda ne yapmalıdır?

Cevap:

Etkin bir vatandaş, çevresine duyarlı olup ortak değerleri korumak için harekete geçen kişidir. Melike, mahallesindeki tarihî çeşmenin hasar aldığını fark ettiğinde şu adımları atabilir:

1. Yetkililere Bildirme: Belediye, Kültür ve Turizm Müdürlüğü veya ilgili kurumlara çeşmenin hasar gördüğünü bildirebilir.
2. Fotoğraf Çekip Paylaşma: Çeşmenin durumunu belgeleyerek sosyal medyada veya yerel haber kaynaklarında duyurabilir.
3. Mahalle Halkını Bilinçlendirme: Komşularını bilgilendirerek çeşmenin korunması için ortak bir çözüm bulmaya teşvik edebilir.
4. Dilekçe Hazırlama: Mahalle sakinleriyle birlikte çeşmenin onarılması için belediyeye dilekçe yazabilir.
5. Gönüllü Çalışmalara Katılma: Eğer mümkünse, çeşmenin çevresini temizleyerek veya bakım çalışmalarına destek vererek katkı sağlayabilir.

Cevap:

Vatandaşlık okuryazarlığına sahip bireyler, haklarını ve sorumluluklarını bilen, toplumsal olaylara duyarlı ve bilinçli bir şekilde hareket eden bireylerdir. Bu bireylerin başlıca özellikleri şunlardır:

1. Hak ve Sorumluluk Bilinci: Kendi haklarını bilir, başkalarının haklarına saygı gösterir ve sorumluluklarını yerine getirir.
2. Demokratik Değerlere Saygı: Özgürlük, eşitlik, adalet ve hoşgörü gibi demokratik değerlere önem verir.
3. Toplumsal Duyarlılık: Çevre, insan hakları ve toplumsal sorunlarla ilgilenir, çözüm için çaba gösterir.
4. Eleştirel Düşünme: Bilgileri sorgular, doğruluğunu araştırır ve bilinçli kararlar alır.
5. Katılımcılık: Seçimlere katılır, sivil toplum kuruluşlarında veya yerel yönetim çalışmalarında aktif rol alır.
6. Çevreye ve Kültürel Mirasına Sahip Çıkma: Doğayı, tarihî yapıları ve toplumsal değerleri korumak için sorumluluk alır.
7. İletişim ve İş Birliği: Farklı görüşlere saygı duyar, insanlarla etkili iletişim kurar ve ortak çözümler üretir.
8. Medya Okuryazarlığı: Bilgiye ulaşmayı, yanlış bilgileri ayırt etmeyi ve bilinçli medya kullanımını bilir.

Etkin vatandaşın toplumsal yaşamdaki önemini yazınız.

Cevap:

• 1. • Oy kullanma, sivil toplum örgütlerine katılma ve yerel yönetimlere aktif katılım gibi eylemlerle demokrasiye katkı sağlarlar.
     • Karar alma süreçlerine katılarak yönetime şeffaflık ve hesap verebilirlik kazandırırlar.Geri dönüşüm, sürdürülebilir tüketim ve çevre dostu alışkanlıklarla doğanın korunmasına katkı sağlarlar.
     • Doğal güzelliklerin ve tarihi mirasın korunması için farkındalık yaratır ve toplumu bilinçlendirirler.
     • Toplumda dezavantajlı gruplara (engelliler, yaşlılar, çocuklar) destek olarak sosyal eşitliği artırırlar.
     • Gönüllü çalışmalara katılarak sosyal projelere katkıda bulunurlar.
     • Yasalara saygılı olup, insan haklarını savunarak adaletin sağlanmasına yardımcı olurlar.
     • Yolsuzluk, ayrımcılık ve eşitsizlik gibi sorunlara karşı duyarlılık gösterirler.
     •  Yerli üretimi destekleyerek ekonominin güçlenmesine yardımcı olurlar.
     • Vergi bilinciyle kamu hizmetlerinin sürdürülebilir olmasını sağlarlar.
     • Sanat, bilim ve eğitim alanlarında aktif olarak yer alarak toplumu kültürel açıdan zenginleştirirler.
     • Bilgi paylaşımı yaparak yeni nesillerin bilinçli yetişmesine katkıda bulunurlar.

Haksızlığa uğradığını düşünen vatandaş verdiği hukuk mücadelelerini kazandı 
“… İbrahim Bey, pek çok tüketicinin karşılaştığı ancak peşine düşmediği haksızlıklara karşı verdiği mücadelesiyle tanınıyor. Bilinçli ve etkin bir vatandaş olan İbrahim  Bey, Tüketici Hakem Heyetine yaptığı başvuruların birçoğundan olumlu netice aldı. Hatalı ürün gönderildiği hâlde haksız yere alınan binlerce lirasının iade edilmesini sağladı…

Verilen metinden etkin vatandaşın hangi özelliğine ulaşılabilir?

Cevap:

İbrahim Bey, tüketici haklarını bilen, haksızlıklara karşı mücadele eden ve hukuki yollarla hakkını arayan bilinçli bir vatandaştır. Metinde haklarını bilme ve savunma özelliğine ulaşılabilir.

Geliştirilen proje kapsamında Samsun İl Jandarma Komutanlığı, sorumluluk bölgesindeki okullarda okuyan öğrencilere uygulamalı trafik güvenliği eğitimi vermeye başladı. Eğitimler, İlkadım Çocuk Trafik Eğitim Parkı’nda akülü araçlarla 4-12 yaş grubundaki çocuklara yapıldı. Eğitimlerde güvenli takip mesafesi, emniyet kemerinin önemi, trafik levhaları ve yol işaretlerinin anlamları öğretildi. Ayrıca trafik ışıklarında sürücü ve yayaların nasıl davranması gerektiği üzerinde duruldu. Projenin hedefi etkin bir vatandaş olarak trafik kurallarını bilen, kurallara uymayanları uyaran, araç sürücülerine ve yayalara saygılı bireyler yetiştirmek olarak açıklandı.

Verilen metinden etkin vatandaşın hangi özelliğine ulaşılabilir?

Cevap:

Bu metinden “kurallara uymak ve toplumsal bilinç oluşturmak” etkin vatandaş özelliğine ulaşılabilir.

Kocaeli’deki bir ortaokulda uygulamaya alınan projeyle çocuklar, sosyal sorumluluk çalışmaları yaparak iyiliği ve yardımlaşmayı öğreniyor. Proje kapsamında öğrencilerin aktif katılımları ile huzurevi ziyareti, görme engelli bireyler için kitap seslendirme gibi etkinlikler yapılıyor. Yürütülen projeyle öğrencilerin etkin bir vatandaş olarak çevresindeki sorunları fark etmeleri, sorunların çözümüne katkıda bulunmaları, ülkesine ve milletine faydalı bireyler olmaları hedefleniyor.

Etkin vatandaşın hangi özelliğine ulaşılabilir?

Cevap:

Bu metinden “toplumsal sorumluluk taşıma ve başkalarına yardım etme” etkin vatandaşlık özelliğine ulaşılabilir.

Çocukluk hayali olan öğretmenlik mesleğini aşkla yapan Özlem Öğretmen, ‘Çevre Dostu Okul’ projesi kapsamında çocuklara çevre bilinci konusunda farkındalık kazandırıyor. Öğrencilerinin etkin birer vatandaş olmasını isteyen Özlem Öğretmen, öğrencilerine doğal ve kültürel varlıkların korunması gerektiğini yaptığı uygulamalarla aktarmaya çalışıyor. Bu kapsamda Özlem Öğretmen, öğrencileri ile birlikte okullarına hobi bahçesi ve geri dönüşüm malzemelerinden kütüphane kazandırdı. Ayrıca tasarladıkları atık su deposu ile yağmur sularını biriktirip okulun temiz su ihtiyacını, çatıya kurdukları güneş panelleriyle de elektrik ihtiyacını karşılıyorlar.

Etkin vatandaşın hangi özelliğine ulaşılabilir?

Cevap:

Bu metinden “doğal kaynakları koruma ve çevresel sürdürülebilirlik sağlama” etkin vatandaşlık özelliğine ulaşılabilir.

Sizde bulunan etkin vatandaşa ait tutum ve davranışlara iki tane örnek veriniz.

Cevap:

• Sınıf başkanı seçiminde oy kullanırım.
• Alışverişlerimden sonra mutlaka fiş veya fatura alırım.

Yaşadığınız çevrede okuma yazma bilmeyen büyükleriniz bulunmaktadır. Bireysel çabalarınız, bu kişilerin okuma yazma bilmesine yeterli olmamıştır.

Etkin bir vatandaş olarak neler yapardınız?

Cevap:

Okuma yazma bilmeyen kişilerin bu eksikliklerini gidermeleri için çevremde farkındalık yaratırdım. Komşularımla, arkadaşlarımla bu konuda konuşarak destek bulmalarını sağlayabilirdim.

Okullar, belediyeler ya da sivil toplum kuruluşlarıyla iletişime geçerek, okuma yazma öğretimi için bir eğitim programı düzenlenmesini teşvik edebilirdim.

Kendi bilgim doğrultusunda, gönüllü olarak okuma yazma dersleri verebilirdim. Bireysel olarak, sabırlı bir şekilde eğitim vererek onları teşvik edebilirdim.

Sosyal medyada görülen bir şaka, çocuklar ve gençler arasında yayılmaya başlamıştır. Ancak yapılan bu şaka gençlerin fiziki yaralanmalar yaşamasına, hatta hayati tehlikenin ortaya çıkmasına
sebep olabilmektedir.

Etkin bir vatandaş olarak ne yapardınız?

Cevap:

• Etkin bir vatandaş olarak, bu tür tehlikeli şakaların yayılmasını engellemek için şu adımları atardım:
• Sosyal medyada ve çevremde, bu şakanın zararları hakkında farkındalık yaratmak için bilgi paylaşırdım. Gençlerin ve çocukların, fiziksel zarar görmelerine yol açabilecek içeriklere karşı bilinçlenmelerini sağlardım.
• Ebeveynlerle iletişime geçerek, çocuklarının sosyal medya kullanımını takip etmelerini ve onlara güvenli internet kullanımı hakkında eğitim vermelerini teşvik ederdim.
• Okullarda, sosyal medyanın doğru kullanımı, dijital güvenlik ve tehlikeli içeriklere karşı duyarlılık üzerine eğitimler düzenlenmesini sağlardım.
• Şakanın yayılmasına neden olan içerikler hakkında sosyal medya platformlarına bildirimde bulunarak, tehlikeli içeriklerin yayılmasının önüne geçilmesini sağlardım.

Yaşadığınız ilde bir salgın  hastalık ortaya çıkmıştır. İl genelinde karantina uygulanmasına karar verilmiştir. Ailenizin bazı üyeleri karantinaya uyma konusunda kararsız kalmışlardır.

Etkin bir vatandaş olarak ne yapardınız?

Cevap:

Etkin bir vatandaş olarak, ailenizin karantinaya uymama konusunda kararsız kaldığı durumda şu adımları atardım:

Salgının yayılma şekli, potansiyel tehlikeleri ve karantinanın sağladığı koruma hakkında güvenilir kaynaklardan bilgi sunarak, karantinanın ne kadar önemli olduğunu anlatırdım. Sağlık otoritelerinin açıklamalarını ve resmi rehberleri paylaşarak, bu tedbirlerin neden alındığını ve halk sağlığını koruma açısından ne kadar gerekli olduğunu vurgulardım.

Aile üyelerimin endişelerini dinleyip, onları sakinleştirir ve karantina sürecinin toplumsal sağlığı koruma amacı taşıdığını anlatırdım. Ayrıca, onların güvenliğini sağlamak için hep birlikte kurallara uymanın önemini açıklardım.

Mahallenizde marketler zincirinin bir şubesi bulunmaktadır. Bu markette bazı ürünlerin raf fiyatları ile ödeme  noktasında ortaya çıkan fiyatlar farklılık göstermektedir. Bu durumun marketin diğer şubelerinde de yaşandığını haberlerden öğrenmişsinizdir.

Bu durumda etkin bir vatandaş olarak ne yapardınız?

Cevap:

İlk olarak, marketin müşteri hizmetlerine veya şube yetkililerine başvurarak, durumun düzeltilmesini talep ederdim. Market yetkililerinden olumlu bir çözüm alamazsam, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak bu durumu şikayet ederdim.

Yaşadığımız şehir son yıllarda çok göç aldı ve hızla büyüdü. Yerleşme alanlarının genişlemesi sebebiyle sanayi tesisleri yerleşim alanlarının içinde kaldı. Tesislerden kaynaklanan hava ve ses kirliliği, sağlık sorunlarının artmasına sebep olmaya başladı.

Bu durumda etkin bir vatandaş olarak ne yapardınız?

Cevap:

Bu kirliliğin etkilerini, çevremdeki insanlara ve sosyal medya üzerinden daha geniş bir kitleye anlatırdım. Çevresel sağlık sorunları hakkında bilgi vererek, halkın konuya duyarlılığını artırmaya çalışırdım. Belediye ve yerel yönetimle iletişime geçerek, bu tesislerin çevreye duyarlı hale gelmesi için taleplerde bulunurdum.  Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvurarak, sanayi tesislerinin çevresel etkilerinin değerlendirilmesini ve gereken denetimlerin yapılmasını talep ederdim. Ayrıca, sağlık sorunları ile ilgili verilerin toplanması ve halk sağlığının korunması için önlemler alınması gerektiğini iletirdim.

Çevrenizdeki yol kenarlarına belediye ve trafik ekiplerince bisiklet yolları yapılmıştır. Ancak park edecek yer bulamayan komşularınız araçlarını bisiklet yollarına park etmektedir. Bu durum bisiklet sürücülerinin kaza yapma ihtimalini artırmaktadır.

Bu durumda etkin bir vatandaş olarak ne yapardınız?

Cevap:

Etkin bir vatandaş olarak, bisiklet yollarına park edilen araçlar nedeniyle bisiklet sürücülerinin güvenliğini riske atmanın önüne geçmek için şu adımları atardım:

Komşularıma, bisiklet yollarının sadece bisikletliler için olduğunu ve bu yolların engellenmesinin hem bisiklet sürücülerinin güvenliğini tehlikeye attığını açıklardım. Bu konuda duyarlı olmak gerektiğini vurgularak, kendilerinin park edebileceği alternatif alanlar hakkında bilgi verirdim.

Durumu belediyeye ya da trafik ekiplerine bildirerek, bu park sorununa çözüm bulunmasını sağlardım. Gerektiğinde daha belirgin işaretler ve park yasakları ile bu tür park etmelerin önüne geçilmesini talep edebilirdim.

Mahallemdeki diğer sakinlerle birlikte bisiklet yollarının korunmasına yönelik bir imza kampanyası başlatarak, bu durumu yetkililere duyururdum. Bu şekilde toplumsal bir dayanışma ve çözüm arayışı oluşturmuş olurdum.

Çevrenizde gözlemlediğiniz etkin vatandaşlara örnekler veriniz.

Cevap:

Maddi imkânları kısıtlı öğrencilere ücretsiz ders veren, okuma yazma bilmeyen yetişkinlere destek olan bireyler.

Sahillerde, parklarda veya ormanlık alanlarda çöp toplama etkinlikleri düzenleyen gruplar.

Bir toplumda etkin vatandaş sayısının az olması toplumsal düzeni nasıl etkileyebilir?

Cevap:

Bir toplumda etkin vatandaş sayısının az olması, toplumsal düzeni olumsuz yönde etkileyebilir. Etkin vatandaşlar, çevreyi koruma, yardımlaşma, eğitim ve kamu hizmetlerine katılım gibi konularda aktif rol oynayarak toplumun gelişimine katkı sağlar. Ancak, bu bireylerin sayısının yetersiz olması, çevre kirliliğinin artmasına, kültürel mirasın yok olmasına, eğitim seviyesinin düşmesine ve sosyal dayanışmanın zayıflamasına neden olabilir. Ayrıca, vatandaşların duyarsız kalması, yöneticilerin hesap verebilirliğini azaltarak adalet, eşitlik ve insan hakları gibi temel kavramların zedelenmesine yol açabilir. Bu durum, toplumsal huzursuzluğu artırırken, bireyler arasındaki güven duygusunu da zayıflatabilir.

 Aşağıdaki örnek olaydan yararlanarak verilen soruları cevaplayınız.

a) Örnek olaydaki bireylerden hangisi etkin vatandaştır? Neden?

b) Örnek olaydaki bireylerden hangisi etkin olmayan vatandaştır? Neden?

c) Örnek olaydan yola çıkarak etkin vatandaşın özelliklerinden birini yazınız.

Cevap:

a) Etkin vatandaş olan Yavuz’dur. Çünkü yaptığı alışverişte ürünle birlikte fişini de almıştır. Ürünle ilgili sorun yaşadığında fişi ile birlikte markete başvurmuştur. Hakları ve sorumlulukları çerçevesinde hareket etmektedir.

b) Etkin olmayan vatandaş Can Bey’dir. Çünkü kendisinden önce kasada ödeme yapan kişilerin ödeme işlemlerini bitirmelerini beklememektedir. Haklarına ve sorumluluklarına uygun hareket etmemektedir.

c) • Hak ve özgürlüklerini bilir ve gerektiğinde bunları savunur.
• Sorumluluklarının neler olduğunu bilir ve sorumluklarını yerine getirir.
• İnsan haklarına saygılıdır ve bu hakları savunur

Etkin vatandaş kavramını tanımlayınız ve etkin vatandaşın özelliklerinden iki tanesini yazınız.
Etkin vatandaş:

Etkin Vatandaşın Özellikleri:

Cevap:

Topluma ve devlete karşı sorumluluklarını bilen ve sorumlulukları ölçüsünde haklarını arayan kişidir.

Hak ve özgürlüklerini bilir ve gerektiğinde bunları savunur.
Toplumsal sorunların çözümünde yetkililerle iş birliği yapar.
Vergisini öder, trafik kurallarına uyar ve çevreye duyarlı davranır.
Çevre ve ülkesine karşı kendini sorumlu kabul eder.
Sorumluluklarının neler olduğunu bilir ve sorumluklarını yerine getirir.
İnsan haklarına saygılıdır ve bu hakları savunur vb.

Genel ağ haberine göre İbrahim Bey’in etkin vatandaş olarak özelliklerini yazınız.
Cevap:

Haklarını ve özgürlüklerini bilir, gerektiğinde bunları savunur.
Sorumluluklarını bilir ve bunları yerine getirir.
Sorunların çözümünde yetkili kişi veya kurumlarla iş birliği yapar.

 Verilen görsel ve açıklamaya göre Sıla ve Emir ikilisinden hangisinin etkin bir vatandaş olduğu söylenebilir? Nedeniyle birlikte yazınız.
Cevap:

Emir etkin bir vatandaştır. Çünkü Emir, yasaların kendisine verdiği hak ve sorumluluklara uygun hareket etmektedir. Ayrıca, Emir trafik kurallarını bilen ve bunları uygulayan bir bisiklet sürücüsüdür.

Aşağıda etkin vatandaşlık örneği sergilenen bazı olaylar verilmiştir.

 Verilen örneklerden yararlanarak etkin vatandaşın özelliklerinden iki tanesini yazınız.

Cevap:

• Hak ve özgürlüklerini bilir ve gerektiğinde bunları savunur.
• Toplumsal sorunların çözümünde yetkililerle iş birliği yapar.
• Vergisini öder, trafik kurallarına uyar ve çevreye duyarlı davranır.
• Çevre ve ülkesine karşı kendini sorumlu kabul eder.
• Sorumluluklarının neler olduğunu bilir ve sorumluklarını yerine getirir.
• İnsan haklarına saygılıdır ve bu hakları savunur vb.

542 Etkin Vatandaşın Özellikleri Açık Uçlu Soru ve Cevaplar yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

• İndirilebilir Sunu: Etkin Vatandaşın Özellikleri
• Pardüs İçin Online Sunu: Etkin Vatandaşın Özellikleri Online Sunu

 Ders Notu

 Test

  Oyunlar

• Uçan Meyve Oyunu – Etkin Vatandaş Davranışları
• Doğru Yanlış Oyunu – Etkin Vatandaş Davranışları

Açık Uçlu Sorular

• Etkin Vatandaşın Özellikleri Açık Uçlu Soru ve Cevaplar

Etkinlikler

542 Etkin Vatandaşın Özellikleri yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Verilen tutum ve davranışı değerlendirerek doğru yanlış butonundan uygun olanı tıklayınız.

Uçan Meyve Oyunu – Etkin Vatandaş Davranışları yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

Verilen tutum ve davranışı doğru veya yanlış olarak değerlendirerek ilgili butonu tıklayınız.

Doğru Yanlış Oyunu – Etkin Vatandaş Davranışları yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.

“SB.5.4.2. Toplum düzenine etkisi bakımından etkin vatandaş olmanın önemine yönelik çıkarımda bulunabilme” öğrenim çıktısı için hazırlanan online sunudur.

• Sunumu tam ekran izlemek için büyüteç tuşunu kullanabilirsiniz.
• Telefonda tam ekran yapabilmek için  masaüstü görünümde açınız.

Etkin Vatandaşın Özellikleri Online Sunu yazısı ilk önce Sosyal Bilgiler üzerinde ortaya çıktı.